GÜZEL SANATLAR İÇİNDE EDEBİYATIN YERİ

EDEBİYAT > EDEBİYATA GİRİŞ

GÜZEL SANATLAR İÇİNDE EDEBİYATIN YERİ:

* ”Sanat” Nedir? “Güzel Sanatlar” Nedir?

*Sanat, bir duygunun, bir tasarının, bir düşüncenin ya da güzelliğin anlatımında kullanılan yöntemlerin tümü ve bunların sonunda erişilendir.

*Güzel sanatlar ise, sanatın güzel ve etkili bir biçimde ortaya konmasıdır. İnsanda coşku ve hayranlık uyandırır.

*Bu iki kavramı, -edebiyat açısından- aynı anlama gelecek şekilde düşünebiliriz.

*Sanat Eseri,

*Güzel ve etkili bir biçimde, kişisel bir üslupla ifade edilir.

*Güzellik amacı güder.

*Estetik zevk vermeyi amaçlar.

*Günlük, basit, sıradan şeylerin üstünde olmalıdır.

*Sanatçının yorumunu yansıtır. Özneldir.

*Daha çok hayaller ile ortaya çıkar. Soyut duyguları işler.

*Doğrudan öğretmez; sezdirir, hissettirir.

*İnsanda heyecan ve hayranlık uyandırır. Etkileyici olmalıdır.

*Daha çok ruh ve duyguya hitap eder.

*Özgün olmalıdır.

*Yoruma açıktır.

*Kurgusallık ağır basar.

*Her insanda farklı duygular uyandırabilir.

*Herkesin göremediğini, farklı olanı da yansıtır.

*Sanatçının yaşam tarzından, kültüründen, zihniyetinden, yaşadığı mekândan, dönemin siyasi ve sosyal olaylarından etkilenir.

*İnsanın kendini ifade etme ve beğenilme isteğinden doğmuştur.

*Sanatçı,

*Dış dünyadan algıladıklarını, farklı tekniklerle yeniden oluşturur, biçimlendirir.

*Kendi duygu ve hayallerini eserine yansıtır.

*Ele aldığı materyali güzellik duygusuyla işler.

*Sanatların Sınıflandırılması:

1- İşitsel (Fonetik) Sanatlar: Müzik, Edebiyat

2- Görsel (Plastik) Sanatlar: Mimari, Heykel, Resim, Hat

3- Dramatik (Ritmik) Sanatlar: Tiyatro, Dans, Sinema, Bale, Opera

*Edebiyat diğer güzel sanat dallarından, kullanılan malzeme ve kendisini ifade ediş tarzı bakımından ayrılır.

*Edebiyat dışındaki güzel sanat dallarının malzemesi boya, alçı, taş, ağaç gibi maddi unsurlarken işitsel sanatlar içinde yer alan edebiyatın malzemesi dildir.

*Aynı zamanda diğer sanat dallarıyla verilen eserleri açıklamak için kullanılan edebiyat, bu yönüyle de öteki sanat dallarından ayrılır.

*Bütün güzel sanatlar gibi güzeli, estetik haz uyandıracak şekilde anlatma ve kalıcı kılma çabası içinde olan edebiyat; aynı zamanda müzik, sinema, tiyatro vb. sanat dallarına da kaynaklık edebilir.

> Zanaat:

*İnsanların gereksinimlerini karşılamak için ve bir fayda sağlamak için yapılan işlere “zanaat” denir. (Dokumacılık, Mermercilik, Çinicilik vb.)

*Sanattan en önemli farkı, çıkar sağlama amaçlı olmasıdır.

*Bilim Nedir?

*Evrenin veya olayların bir bölümünü konu olarak seçen, deneye dayanan yöntemler ve gerçeklikten yararlanarak sonuç çıkarmaya çalışan düzenli bilgidir.

*Bilimin Sanattan Farkı,

*Gözlenebilen olayları konu alır.

*Bilgilendiricidir.

*Nesneldir; duygular işin içine girmez.

*Somut olanı ele alır.

*Deneye dayalıdır.

*Sebepleri araştırır.

*Objektiftir.

*Hayallere yer verilmez.

*Edebiyat Nedir?

*Olay, düşünce, duygu ve hayallerin dil aracılığıyla sözlü veya yazılı olarak biçimlendirilmesi sanatıdır. (Edebiyat=Yazın)

*Edebiyatın malzemesi “dil”dir.

*Edebi Eser Nedir?

*Yaşanan, görülen, duyulan, bir olayın ya da bir duygu veya düşüncenin “estetik” ölçüler içinde anlatıldığı eserlere, edebi eser denir.

*Malzemesi dil olan bir eserin edebî eser sayılabilmesi için, sanat amacı güdülerek meydana getirilmesi, duygu, düşünce, inanç, ülkü, heyecan, zevk gibi istek ve amaçları güzel ve etkili şekilde anlatması ve kalıcı olması gerekir.

*Edebi eserde,

*Dil, günlük kullanımından farklı olarak, okuyucuda güzel duygular uyandıracak şekilde olmalıdır.

*Ele alınıp işlenen belli bir konu ve bu konunun işlenmesinde belli bir amaç olmalıdır.

*Duygu, düşünce ve hayaller mutlaka belli bir tür ve şekil kullanılarak ifade edilmelidir.

*Yapıt, insanda hoşa gidecek hisler uyandırmalıdır.

*Her zaman estetik değer aranmalıdır.

*Kurgulanmış bir dünya vardır.

>EDEBİYATA GİRİŞ