KARACAOĞLAN HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ
SANATÇILAR > SANATÇILAR
KARACAOĞLAN: (17. YÜZYIL)
*Halk/Âşık edebiyatı şairi.
*Yaşamı üstüne kesin bilgi yoktur. Rivayetlerde birçok Karacaoğlan vardır.
*Yaşamının büyük bir bölümünü Çukurova, Maraş, Gaziantep yörelerinde geçirmiştir (Rivayet).
*Karacaoğlan Osmanlı Devleti'nin iktisadi bunalımlar ve iç karışıklıklar içinde bulunduğu bir çağda yaşamıştır. Fakat Anadolu halkının 17.yy'da çektiği acılar, göçebe yaşantısının yoklukları, çileleri, çaresizlikleri, şiirinde yer almaz.
*Dili sade ve duru bir Türkçedir.
*Şiirlerinde, tasavvufa ve dini konulara yer vermemiştir.
*Şiirlerini hece ölçüsü ile yazmıştır.
*Etkileyici bir dil ve duygu evreni kurduğu şiirleriyle Türk halk şiiri geleneğinde çığır açmıştır.
*Şiirlerindeki insana dönüklüğünün özünde belirgin olan tema, doğa ve aşktır.
*Ayrılık, gurbet, sıla özlemi, ölüm diğer temalardır.
*Duygulanışlarını gerçekçi biçimde dile getirmiştir. Düşten çok gerçeğe yaslanmaktadır.
*Yaşama sevincinin kaynağı güzele, sevgiliye ve doğaya olan tutkudur.
*Güzelleri, yiğitleri övmüş, dert ortağı bildiği dağlara seslenmiştir.
*Lirik söyleyişinin özünde, halkının duyuş ve düşünüş özellikleri görülür.
*Karacaoğlan yaşadığı çağda yetişmiş başka saz şairlerinin tersine, dil ve ölçü bakımından Divan Edebiyatının etkisinden uzak kalmıştır.
*Yöresel sözcükleri yoğun bir biçimde kullanmıştır.
*Deyimler ve benzetmelerle halk şiirinde kendine özgü bir şiir evreni kurmuştur.
*Karacaoğlan, halk şiirinin geleneksel yarım uyak düzenini ve yer yer de redifi kullanmıştır.
*Hece ölçüsünün 11’li (6+5) ve 8’li (4+4) kalıplarıyla yazmıştır.
*Mecaz ve mazmunlara çokça başvurması, söyleyişini etkili kılan önemli ögelerdir.
*Şiirsel söyleyişinin önemli bir özelliği de, halk şiiri türü olan mani söylemeye yakın oluşudur. *Koşmalar, semailer, varsağılar ve türküler şiirleri arasında önemli bir yer tutmaktadır.
*Kendisinden sonra gelen tüm âşık edebiyatı şairlerini etkilemiştir.
*Daha sonra da gerek Meşrutiyet, gerek Cumhuriyet dönemlerinde, halk edebiyatı geleneğinden yararlanan şairlerden Rıza Tevfik Bölükbaşı, Faruk Nafiz Çamlıbel, Behçet Kemal Çağlar, Ahmet Kutsi Tecer ve Cahit Külebi, Karacaoğlan'dan esinlenmişlerdir.
*Şiirleri 1920'den beri araştırılan, derlenip yayımlanan Karacaoğlan'ın bugüne değin, yazılı kaynaklara beş yüzün üzerinde şiiri geçmiştir.
