MANİ NEDİR? ÖZELLİKLERİ NELERDİR? - TYT TÜRKÇE - AYT EDEBİYAT ( YKS ) / SONER HOCA

SONER HOCA İLE TÜRKÇE / EDEBİYAT

İçeriğe git

MANİ NEDİR? ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

EDEBİYAT > ŞİİR (COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER) > NAZIM BİÇİMLERİ-TÜRLERİ > HALK NAZIM BİÇİMLERİ
MANİ:
*Anonim halk edebiyatı nazım biçimidir.
*Divan edebiyatındaki “tuyuğ”un karşılığı sayılabilir.
*Anlam bakımından bir bütünlük gösteren maninin başlıca karakteri kendi kendine yetmesidir.
*Maniler belli bir ezgi ile söylenir.
*Aşk, sevgi, yiğitlik, evlat sevgisi, toplum olayları ve ölüm başta olmak üzere her konuda mani söylenebilir.
*Konu sınırı yoktur.
*Hecenin 7’li kalıbı (4+3) ile söylenir.
*Genel olarak 4 mısradan oluşur.
*Birinci ve ikinci mısralar çoğu zaman üçüncü ve dördüncü mısraların kafiyesini, ahengini hazırlamak için söylenmiş doldurma mısralardır. Temel duygu ve düşünce son iki dizede ortaya çıkar.
*Asıl söylenmek istenen son iki mısrada söylenir.
*Kafiye düzeni: a-a-x-a şeklindedir.
*Birinci ve üçüncü dizeleri serbest, ikinci ve dördüncü dizeleri uyaklı (xaxa) mâniler de vardır.

Mani Örneği:
Tren gelir öterek
Kömürünü dökerek
Ben anamdan ayrıldım
Gözüm yaşım dökerek


Mani Çeşitleri:

Düz (Tam) Mani:
*Yedişer heceli dört dizeden oluşur.
*Kafiyeleri genelde cinassızdır.
*Maninin en yaygın şeklidir.

Dağdan kestim kereste
Kuş besledim kafeste
Yârin hasta dediler
Yetiştim son nefeste


Kesik (Cinaslı) Mani:
*Birinci dizesi 7 heceden az, anlamlı ya da anlamsız bir sözcük grubu olan manilerdir.
*Bu kesik dize sadece kafiyeyi hazırlar.
*Kesik manilerde kafiye genelde cinaslıdır.  Bu yüzden cinaslı mani de denir.
*Eğer meydan ve kahvehanelerde söylenen ve ilk dizeleri "adam aman" ünlemi ile doldurulan manilerse bunlara İstanbul manileri denir.

Bağ bana
Bahçe sana bağ bana
Değme zincir kâr etmez
Zülfün teli bağ bana       (Cinaslı / Kesik)

Adam aman kuzusu
Çay kuru çeşme kuru
Nerden içsin kuzu su
Beni yakıp bitiren
Bir ananın kuzusu          (İstanbul)


Ayaklı Mani:
*Kesik manilerin birinci dizesinin doldurularak söylenen şeklidir.
*Bunlara doldurmalı kesik mani de denir.

Ah o beni o beni
Kakül örtmüş o beni
Ben yarimi unutmam
Unutsa da o beni


Yedekli (Artık) Mani:
*Düz maninin sonuna aynı kafiyede iki dize daha eklenerek söylenen maniler.
*Cinaslı kafiye kullanılmaz, birinci dizeleri anlamlıdır.
*Yedekli maniye artık mani de denir.

Ağlarım çağlar gibi
Derdim var dağlar gibi
Ciğerden yaralıyım
Gülerim çağlar gibi
Her gelen bir gül ister
Sahipsiz bağlar gibi


Deyiş (Karşılıklı Mani):
*İki kişinin karşılıklı söylediği manilerdir.
*Soru yanıt şeklinde düzenlenir.
*Bir başka kişinin ağzındanmış gibi aktarıldığı şekilleri de vardır.

Adilem sen naçarsın
İnci mercan saçarsın
Dünya deniz olanda
Gönlüm nere kaçarsın

Ağam derim naçarım
İnci mercan saçarım
Dünya deniz olunca
Ben kuş olup kaçarım

EDEBİYATA GİRİŞ


>ÖĞRETİCİ METİNLER

>EDEBİ METİNLER

>OLAY ÇEVRESİNDE OLUŞAN EDEBİ METİNLER

METİN TÜRLERİ

>DÜZYAZI TÜRLERİ

>SÖZLÜ ANLATIM TÜRLERİ

>TİYATRO

>GELENEKSEL TÜRK TİYATROSU

>ŞİİR TÜRLERİ


ŞİİR (COŞKU-HEYECAN DİLE GETİREN METİN)


>ŞİİRDE AHENK (SES VE RİTİM)

>SÖZ SANATLARI

>NAZIM BİRİMLERİ

>NAZIM BİÇİMLERİ-TÜRLERİ


DİVAN EDEB. NAZIM BİÇİMLERİ


HALK EDEBİYATI NAZIM BİÇİMLERİ


                                      BATI ETKİSİNDE TÜRK ED. BİÇİMLERİ




                                                İçeriğe dön