SERVET-İ FÜNUN (EDEBİYAT-I CEDİDE) ŞİİRİ VE ÖZELLİKLERİ

EDEBİYAT > BATI ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATI(MODERN DÖNEM) > SERVETİ FÜNUN EDEBİYATI

SERVET-İ FÜNUN (EDEBİYAT-I CEDİDE) ŞİİRİ:

*Edebiyât-ı Cedîdeciler şiirde sadece aruzu hemen hiçbir ârıza (imâle vb.) göstermeden kullanmışlardır.

*Aruzu Türkçeye uydurmaya çalışmışlardır.

*Aruz kalıpları işlenen konuya göre seçilmiş ve bir şiirde birden fazla aruz kalıbı kullanılabilmiştir.

*Sadece Tevfik Fikret "Şermin" adlı eserini hece ölçüsüyle yazmıştır.

*Şiirde musikiye ve biçimsel güzelliğe çok önem verirler.

*Divan nazım şekilleri ise tamamen terkedilmiş gibidir.

*Buna karşılık Fransız menşeli sone, balad, terza-rima gibi Batı kaynaklı nazım biçimlerini ve daha ziyade kural dışı nazım şekillerini denemişlerdir.

*Serbest müstezat biçimi sıklıkla kullanılmıştır.

*Müstezat şeklinin her vezinde ve kuralsız kullanılışlarıyla serbest şiire yol açması, bu devir şiirinin şekle ait önemli özelliklerindendir.

*Aynı mısralarda şuurlu olarak ünsüzlerin (alliterasyon) veya ünlülerin (asonans) arka arkaya kullanılmak suretiyle âhenk sağlanması, şiirde cümle yapısının beyitten ayrılarak değişik sayıda mısralara dağılması da (anjambman) Servet-i Fünûn şairlerinde başlar.

*Beyitin cümle üzerindeki egemenliğine son verirler. Cümle istediği yerde bitebilir.

*Anlam bir dizede değil sonraki dizede veya dizelerde tamamlanmış (anjambman), şiirin bütünlüğüne önem verilmiştir.

*Arapça ve Farsçadan dile yerleşmemiş sözcükleri kullanmayı bir hüner olarak görmüşlerdir.

*O güne kadar kullanılmamış tamlamalara yer vermişlerdir.

*Şiir dili neredeyse divan edebiyatındaki gibi ağırdır.

*Kulak için kafiye anlayışı benimsenmiştir.

*Şiirin muhtevasında derinlik yoktur.

*“Her şey şiirin konusu olabilir.” görüşünü benimsemişler; fakat dönemin siyasal baskıları nedeniyle aşk, doğa, aile hayatı ve gündelik yaşamın basit konularını aşırı bir hassasiyetle işlemişlerdir.

*Şiirlerde gerçeklerden kaçış, içe kapanış söz konusudur.

*Şiirlerdeki “hastalıklı” durum nedeniyle servet-i fünuncular “verem edebiyatı” yapmakla itham edilmişlerdir.

*Önceki nesilden Abdülhak Hâmid’in metafizik temaları zorlayan şiiri yerine, Recâizâde Mahmud Ekrem’in derinliksiz, sathî temalarını takip etmeyi tercih etmişlerdir.

*Sadece Tevfik Fikret, sosyal konulu şiirler yazmıştır.

*Ekrem’in her şiirin vezinli ve kafiyeli olması gerekmediğini söylemesi “mensur şiir” adını verdikleri, fikirden çok duygu ve hayal yüklü kısa metin parçalarından ibaret yeni bir türün yayılmasına yol açmıştır.

*İlk mensur şiir örnekleri ortaya konmuştur.

*Şiir düzyazıya yaklaştırılmıştır.

*Parnasizm akımı Servet-i Fünun şiirine hâkimdir.

*Sembolizm ve romantizm akımlarının etkileri de görülür.

SERVETİ FÜNUN EDEBİYATI