ŞEVKET SÜREYYA AYDEMİR HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ
SANATÇILAR > SANATÇILAR
ŞEVKET SÜREYYA AYDEMİR: (1897 - 1976)
*Cumhuriyet Edebiyatı yazarı, öğretmen, devlet memuru, iktisatçı, tarihçi, düşünür.
*Kadro dergisinin kurucularından ve Kadro Hareketi'nin önderlerinden.
*Edirne’de doğmuştur.
*İlk ve orta öğrenimini Edirne’de tamamlar.
*Küçük yaşlardan itibaren siyasetle ilgilenmiş; henüz on bir yaşında iken İttihat ve Terakki Cemiyeti'ne üye olmuştur.
*Edirne işgale uğrayınca İstanbul'a gönderilen çocuklar arasında yer alır.
*Kuleli Askeri Lisesi'ne kaydolduysa da babasının isteğiyle Edirne’ye dönmüştür.
*Edirne Öğretmen Okulunu bitirir.
*Bu yıllarda Turancı görüşleri benimser.
*I. Dünya Savaşı'nda gönüllü olarak Kafkas cephesinde savaşır.
*Edirne'nin Yunanlar tarafından işgali üzerine bir süre yerel direniş hareketlerine katılır.
*Azerbaycan'da kurulan hükümetin İstanbul hükümetinden öğretmen istemesi üzerine Azerbaycan, Dağıstan ve Gürcistan'da öğretmenlik yapar.
*Ermeniler'e karşı kurulan gönüllü birliğin kumandanı olmuş ve bir halk kahramanı haline gelmiştir.
*Kafkaslardaki etnik yapıyı görünce Turan fikrini sorgulamaya başlar. Kominizme yaklaşır.
*Moskova'ya giderek birçok Türk öğrencinin de öğrenim gördüğü Doğu Emekçileri Komünist Üniversitesi'ne (KUTV) kaydolmuştur.
*İktisadi ve Sosyal Bilimler Okulu'nda ekonomi eğitimi alır.
*1924 yılında Türkiye'ye döndükten sonra siyasal faaliyetlerinden dolayı Ankara İstiklal Mahkemesi'nce 10 yıl hapse mahkûm edilmiş; 18 ay sonra aftan yararlanmıştır.
*Bundan sonra komünizm çizgisinden ayrılıp Türkiye için geçerli düşüncenin Kemalizm olduğu görüşüne dönmüştür.
*Ankara’da ekonomi öğretmenliği yapmış; sonrasında devlette görevler almıştır.
*Sanayi Tetkik Heyeti reisliği görevinden sonra emekliye ayrılır.
*Emekli edildikten sonra kendisini yazarlığa vermiştir.
*27 Mayıstan sonra oluşan yeni düşünce ortamında kurulan sosyalist eğilimli Devrim ve Yön gibi dergilerde yazıları yayınlanır.
*Yazılarını Cumhuriyet gazetesinde devam ettirir.
*1976'da Ankara'daki evinde hayatını kaybetmiştir.
*Süreyya Aydemir, Türk siyasal tarihinin en ilginç ve renkli şahsiyetlerinden birisidir.
*Aydemir’in özelliği, hem tarihsel akademik çalışmalar yapması, hem de yaşadığı dönem itibariyle çok ilginç olayları bizzat görmüş yaşamış olmasıdır.
*Biyografi türündeki yapıtlarıyla tanınır.
*Genel anlamda “toplumcu gerçekçi” anlayışa sahip olan Aydemir, çeşitli dönemlerde farklı ideolojileri savunmuştur.
*Aydemir, “ülkesinin kurtuluşu ve ilerlemesi” gibi temel bir hedefe sahiptir.
*Gençliğinde Turancı; 1920-1927 yılları arasında Türkiye Komünist Partisi yöneticisi; 1927 sonrasında Kemalist rejimin savunucusu ve kuramcısı olarak çalışmıştır.
(TURANCI > MARKSİST > KEMALİST)
*Atatürk’ün takdirlerini kazanmıştır.
*1932 yılında Yakup Kadri Karaosmanoğlu ile birlikte Kadro dergisini çıkartmıştır.
*Türk tarihinde önemli rol oynayan kişilikleri inceleyen eserleri ile ünlenmiştir.
*Atatürk ve İnönü dönemlerini incelediği üçer ciltlik Tek Adam (1963-65) ve İkinci Adam (1966-68) adlı kitapları en ünlü eserleridir.
*Türk toplumunun meşrutiyet sonrası geçirdiği değişimi incelemiştir.
*Şevket Süreyya Aydemir, hayat hikâyesini “Suyu Arayan Adam” adlı güçlü eserinde anlatır.
*Aydemir soyadını seçmesinde, Kafkasya Cephesinde okuduğu Müfide Ferit'in “Aydemir” adlı romanı etkili olmuştur.
ŞEVKET SÜREYYA AYDEMİR’İN ESERLERİ:
Biyografi: Tek Adam (Üç cilt), İkinci Adam (Üç cilt), Makedonya'dan Ortaasya'ya Enver Paşa (Üç cilt), Menderes'in Dramı, Lenin ve Leninizm (ortak kitap)
Otobiyografi: Suyu Arayan Adam
Makale: İnkılap ve Kadro, İktisat Mücadelesinde Köy Muallimi, Halk İçin İktisat Bilgisi, Kırmızı Mektuplar ve Son Yazılar
Roman: Toprak Uyanırsa, Kahramanlar Doğmalıydı
İnceleme-Araştırma: İhtilalin Mantığı ve 27 Mayıs İhtilali, Lider ve Demagog, Türkiye Ekonomisi, Cihan İktisadiyatında Türkiye
