ÜNLÜ DÜŞMESİ (SESLİ DÜŞMESİ)
TÜRKÇE > KONULAR > SES BİLGİSİ
ÜNLÜ DÜŞMESİ:
(Sesli Düşmesi) (Hece Düşmesi) (Ünlü Aşınması) (Ses Düşmesi)
*Bazı kelimelerde, ek aldıklarında ya da bileşik kelime oluşturduklarında ünlü düşmesi görülür:
Ağız / ağzı
Akıl / aklı
Alın / alnı
Bağır / bağrım
Beniz / benzi
Beyin / beynimiz
Boyun / boynu
Böğür / böğrüm
Burun / burnu
Emir / emri
Geniz / genzi
Göğüs / göğsün
Gönül / gönlünüz
Karın / karnı
Kayın / kaynı
Oğul / oğlu
Sabır / sabrı
Vakıf / vakfı
--------------------------------
Çevir- / çevril
Devir- / devril
Savur- / savrul
Kavur- / kavrul
Sıyır- / sıyrık
Ayır- / ayrıntı
Uyu- / uyku
--------------------------------
Sarı / sararmak
Oyun / oynamak
Yumurta / yumurtlamak
Sızı / sızlamak
Koku / koklamak
İleri / ilerlemek
-------------------------------
Emir / emretmek
Sabır / sabretmek
Kahır / kahretmek
Keşif / keşfetmek
--------------------------------
Kahve altı – Kahvaltı
Pazar ertesi – Pazartesi
Cuma ertesi – Cumartesi
Kayın ana – Kaynana
Ne asıl – Nasıl
Ne için – Niçin
Sütlü aş – Sütlaç
Not: “İçeri, dışarı, ileri, şura, bura, ora, yukarı, aşağı” gibi sözler ek aldıklarında sonlarında bulunan ünlüler düşmez:
İçerde > Yanlış Doğrusu > içeride
Dışardan > Yanlış Doğrusu > dışarıdan
İlerde > Yanlış Doğrusu > ileride
Şurda > Yanlış Doğrusu > şurada
Burda > Yanlış Doğrusu > burada
Orda > Yanlış Doğrusu > orada
Yukarda > Yanlış Doğrusu > yukarıda
Aşağda > Yanlış Doğrusu > aşağıda
Not: Ünlüyle başlayan ek aldıklarında vurgusuz orta hecesindeki dar ünlüsü düşen kelimelerle oluşturulan ikilemelerde ikinci kelimenin dar ünlüsü düşmez:
Ağız ağıza
Burun buruna
Koyun koyuna
Omuz omuza
Devirden devire
Nesilden nesile
Oğuldan oğula
Şehirden şehire
Not: “iken, idi, imiş, ise” ek eylemleri bitişik yazılırken ünlü düşmesi yaşanır:
Gidecekti / gidecek idi
Yazıyormuş / yazıyor imiş
Not: “ile” sözcüğü bitişik yazıldığı durumlarda ünlü düşmesi yaşanabilir:
Bizimle / bizim ile
Arabayla / araba ile