YİRMİSEKİZ ÇELEBİ MEHMET HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ
SANATÇILAR > SANATÇILAR
YİRMİSEKİZ ÇELEBİ MEHMET: (18. YÜZYIL)
*Devlet adamı, yazar.
*Fransa Sefaretnamesi ile Türk edebiyat tarihine geçmiş Osmanlı devlet adamıdır.
*Edirne’de doğmuştur.
*Yeniçeri ocağında yetişmiştir.
*Yirmi sekizinci ortada hizmet gördüğü için hayatı boyunca bu isimle anılmiştır.
*Çorbacılık ve muhzır ağalığında bulunduktan sonra yeniçeri efendisi oldu.
*Sultan III. Ahmed saltanatında başmuhasebeci oldu.
*1720 yılında bu görevde bulunduğu sırada Fransa’ya büyükelçi olarak gönderildi.
*Osmanlı Devleti'nde ilk defa olarak devamlı bir elçilik göreviyle ülke dışına çıkan devlet görevlisi olan Mehmed Çelebi, Paris’te on bir ay kaldı.
*Dönüşünde, seyâhati sırasında gördüklerini bir kitap halinde padişaha sundu.
*Mehmed Efendinin, gönderildiği elçiliğini anlattığı Sefâretnâme’si tarihî ve edebî açıdan bu alanda yazılmış en önemli eserlerden biridir.
*Mehmed Çelebi ayrıca, giyimi, hali, tavrı, konuşması ve terbiyesiyle, başta saray olmak üzere, ilim ve teknik kurumlarından ve genel anlamda Fransızlardan da takdir gördü.
*Yirmisekiz Mehmed Çelebi'nin elçiliği, İbrahim Müteferrika'nın matbaası ve Lale Devri'nin ünlü Sadabad Bahçeleri, Osmanlı Devleti'nde kısa vadede önemli yansımalara önayak olmuştur.
*Yirmisekiz Mehmed Çelebi, Paris’ten döndükten sonra da çeşitli görevlerde bulundu.
*Siyasi bir görevle Mısır’a da gönderildi.
*Patrona Halil İsyanından sonra Kıbrıs’a sürülen Yirmisekiz Mehmed Çelebi, 1732’de Kıbrıs’ta öldü.
*Mezarı Magosa’daki Buğday Camii kenarındadır.
FRANSA SEFARETNAMESİ:
*Yirmisekiz Mehmed Çelebi'nin elçilik göreviyle Paris'e yaptığı yolculuk ve yaptığı görev süresindeki gözlemlerini dile getirir.
*Paris'e kadar olan yolculuğunda gördüğü kanalları, bakımlı yolları, başkente parlak bir törenle girişini, 12 yaşındaki kral XV. Louis tarafından kabul edilişini, onunla birlikte ava gidişini, gezdiği kale, kilise, saray ve bahçeleri, hayvanat ve botanik bahçelerini, tıbbiyeyi, halı imalathanesini, ayna fabrikasını, rasathaneyi, basımevini, izlediği opera gösterisini, kendisine yapılan görkemli ağırlamayı, saray çevresinde ve halk üzerinde uyandırdığı olumlu izlenimleri ayrıntılarıyla anlatır.
*Yapıtta öğrenmeye düşkün, meraklı, uyanık, hoşgörülü, yeniliğe açık bir yazarın eğilimleri kendini belli eder.
*Padişah III. Ahmet ve Sadrazam Nevşehirli İbrahim Paşa'ya sunulan sefaretname, Lale Devri'nde uygulanan birçok yeniliğe esin kaynağı oldu.
*28 Mehmet Çelebi`nin Fransa seyahati, Türkiye'deki batılılaşma sürecinin dönüm noktalarından biri olarak kabul edilir.
*Mehmed Çelebi'nin gezip gördüğü şehirler, saraylar, parklar ve bahçeler hakkındaki izlenimleri, Osmanlı için model olduğu söylenebilir.
*1757’de Fransızca'ya çevrilmiş, Osmanlı Devletinde ise ilk defa 1867’de basılmıştır.
