AHMEDİ HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ
SANATÇILAR > SANATÇILAR
AHMEDÎ: (14. YÜZYIL)
*Divan edebiyatı şairi.
*On dördüncü yüzyılda divan şiirinin asıl kurucusu ve üstadı sayılır.
*“Divan” sahibi ilk Anadolulu şairdir.
*Ahmedî, XIV. asırda en çok eser veren ve klâsik edebiyatın kurulmasında büyük rolü olan bir şairdir.
*Asıl adı Taceddin İbrahim olan sanatçının yaşamıyla ilgili bilgiler yeterli değildir.
*Doğum tarihi tam bilinmeyen sanatçı, 1413(?) tarihinde Amasya’da ölmüştür.
*Germiyan Beyliği sahasında yetişen sanatçı, Kütahya’da eğitim görmüş, Kahire’de İslami ilimler, tıp ve matematik alanlarında kendini yetiştirmiş bir bilim adamıdır.
*Mısır dönüşünde önce Aydınoğulları’na, sonra da Osmanoğulları’na bağlanmıştır.
*Gerek divan şiiri ve gerek mesnevi tarzında eserler veren şair, dini konuları işlediği şiirlerinde, tasavvufa yer vermiştir.
*Şiirlerinde daha çok aşk, tabiat, şarap konularını işlemiştir.
*Günlük hayatı konu alan, devrin sosyal olaylarına değinen şiirleri de vardır.
*Mesnevilerinde bilimsel ve kültürel konuları işlemiştir.
*Gazel, kaside ve mesnevilerindeki sanat seviyesi ve söyleyişi asrının öteki şairlerinden üstündür.
*Türkçeyi iyi kullanan, nazım tekniğine hâkim kudretli bir sanatkârdır.
*Her konudaki çok geniş kültürü, şark mitolojisi ve İran edebiyatı üzerindeki bilgisi, Ahmedi'ye hem kolay hem de çok yazmak imkânını vermiştir.
*Ahmedî’nin 8000 beyti aşan büyük bir Divan’ı, 8250 beyitlik İskendernâme’si, 5000 beyit tutan Cemşîd ü Hurşid’i eserlerinin en önemlileridir.
*“İskendernâme” adlı mesnevisi ile tanınmıştır.
*Ahmedî, divanındaki kaside ve gazellerinde İran şiir mektebinin sanatlarını gösterdiği gibi, Türk ruhunun inceliklerini ve Türkçe’nin ifade gücünü de aksettirmiştir.
AHMEDÎ’NİN ESERLERİ:
İskendername, Cemşîd ü Hurşîd, Tervihü’l-Ervah, Mirkatü’l-Edeb
İskendername:
*Büyük İskender’in efsaneli maceralarını anlatan 8000 beyitlik bir mesnevidir.
*Büyük İskender’in hayatı, aşkları ve fetihlerini, gayesini anlatan ve konusunu Genceli Nizâmî’nin kitabından alan fâilâtün fâilâtün fâilün vezniyle yazılmış mesnevi şeklinde bir eserdir.
*Yıldırım Beyazıt’ın oğullarından Emir Süleyman’a sunulmuştur.
*”Dâstân-ı Tevârîh-i Mülûk-i Âl-i Osman” adlı manzum bir Osmanlı tarihi de eklenmiştir.
*Bu bölüm, günümüze kadar gelen Türkçe yazılmış ilk Osmanlı tarihi olma özelliğini taşır.
Cemşîd ü Hurşîd:
*Ahmedi’nin Emir Süleyman’ın isteği üzerine kaleme aldığı mesnevisidir.
*Mesnevinin konusu, Çin hükümdarının oğlu Cemşîd ile Rum kayserinin kızı Hurşîd arasında geçen aşk hikâyesidir.
*1403 yılında mefâîlün mefâîlün faûlün vezniyle yazılmış bir mesnevidir.
Tervihü’l-Ervah:
*Tıp konusunda yazılmış 4000 beyitlik büyük bir mesnevidir.
*Emîr Süleyman adına 1403-1410 yılları arasında kaleme alınmış, daha sonra bazı ilavelerle birlikte I. Mehmed’e sunulmuştur.
Mirkatü’l-Edeb:
*Aydınoğullarından, Hamza Bey’in ismine yazılmış olan eser Arapça-Farsça manzum sözlüktür.
