AHMET İHSAN TOKGÖZ HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ
SANATÇILAR > SANATÇILAR
AHMET İHSAN TOKGÖZ: (1868-1942)
*Servet-i Fünun dergisinin sahibi, yazar, memur, öğretmen, siyaset adamı, çevirmen, gazeteci, matbaacı, yayımcı, spor yöneticisi.
*Erzurum’da doğmuştur.
*Babasının görevleri nedeniyle sürekli okul değiştirmek zorunda kalmıştır.
*Fransızcasını gazeteci Âgâh Efendi’den ders alarak ilerletir.
*Fransızcadan ilk tercüme eserini Mekteb-i Mülkiyede öğrenciyken yayımlamıştır.
*Cihan ve Şafak mecmualarında, Tercümân-ı Hakîkat gazetesinde, tercüme ve telif yazıları neşredilir.
*Hariciye Tercüme Kaleminde memurluk, Tophane Müşirliğinde tercümanlık yapmıştır.
*Memurluğa devam ederken haftalık “Ümran” dergisini yayımlamaya başlar.
*Dergi 1888’de kapanınca, Jules Verne’in Seksen Günde Devr-i Âlem’ini tercüme ve neşrederek yayımcılığa başlamıştır.
*Çevirileri ile Jules Verne’in tanınmasını ve sevilmesini sağlamıştır.
*Bir ara Malumat ve Servet gazetelerinde dış haber ve telgraf haberleri çevirmeni olarak çalışır.
*1890’da memurluktan ayrılarak “Âlem Matbaası Ahmed İhsan ve Şürekâsı” basımevini kurar.
*Ahmed İhsan, ilk defa çinkografi ve klişehaneye sahip Avrupai bir Türk matbaası kurmuştur.
*Türk kültürüne kazandırdığı 63 eserin 49’unu kendi matbaasında basmıştır.
*Tercüman olarak çalışmaya başladığı Servet gazetesinin sahibi ile anlaşarak bu gazetenin ilâvesiymiş gibi Servet-i Fünûn’u çıkarmaya başlar (1891).
*1928’de ismi Uyanış’a çevrilen Servet-i Fünûn, 1944’e kadar 2464 sayı yayımlanmış ve basın tarihimizin en önemli ve en uzun süre yaşayan süreli yayınlarından olmuştur.
*1896’dan sonra edebî bir dergi hüviyeti kazanan Servet-i Fünûn; Edebiyât-ı Cedîde, Fecr-i Âtî ve Yedi Meşaleciler gibi edebî topluluklara ev sahipliği yapmıştır.
*Ahmed İhsan bu faaliyetleri dışında kereste fabrikası müdürlüğü, iktisadî coğrafya hocalığı, belediye başkanlığı da yapmıştır.
*Mütareke yıllarında İstanbul’da Piyer Loti Cemiyeti’ni kurar.
*Millî Mücadele sırasında yer altı mukavemet faaliyetini sürdürür.
*Tutuklanacağını haber alınca Avusturya’ya kaçmış; Ankara’nın emri üzerine kurduğu haber ajansı ile Almanya ve Avusturya basınında Anadolu harekâtı haberlerini yayımlatmıştır (1920-1922).
*Lozan Konferansı’nda Türk Matbuatı Bürosu müdürlüğü yapar.
*Cemiyet-i Akvâm’da, Parlamentolar Birliği’nde Türkiye’yi temsil etmiştir.
*Daha sonra Cumhuriyet Halk Partisi’nden Ordu milletvekili seçilir (1931-1942 arası).
*1942’de İzmit’te ölmüş ve Karamürsel Mezarlığı’na defnedilmiştir.
*Ahmed İhsan, eserlerinde Osmanlı Devleti’nin son yarım asrının siyasî, iktisadî, sosyal ve kültürel hayatı hakkında kıymetli bilgiler vermiş bir yazardır.
*Kaleme aldığı anılarıyla genel tarihe, basın yayın ve edebiyat tarihlerine kaynak olmuştur.
*Türk yayın hayatına en büyük katkısı ilk resimli kitapları bastırmasıdır.
* “Avrupa'da Neler Gördüm” adlı kitabı ülkemizin dış dünyaya açılan ilk pencerelerinden biri olarak büyük ilgi toplamıştır.
*Yaptığı çeviriler ile dikkat çekmiştir.
*Meşrutiyet ve Cumhuriyet döneminin önemli yayımcıları arasındadır.
*Spor yöneticiliği ve yazarlığı yapmıştır.
*Türkiye Milli Olimpiyat Komitesinin ilk başkanı olmuştur.
AHMET İHSAN TOKGÖZ’ÜN ESERLERİ:
Gezi: Avrupa’da Ne Gördüm, Altı Hafta Nil’de Seyahat, Tuna’da Bir Hafta
Anı: Matbuat Hatıralarım
Roman: Hâver, Ülfet, Haraşo (çeviri bir romandır)
Araşturma-Derleme: Takvîm-i Ümran, Nev-Usul Fotoğraf, İlm-i Servet, Asya-yı Şarkî’ye Seyahat, Küçük Fıkralar, Bir Fâcia, Demiryolları, Fennî Eğlenceler, Postacı, Bahse Ne Dersiniz, Musavver Nevsâl-i Servet-i Fünûn (beş cilt), Musavver Servet-i Fünûn’un Tarihçesi, Tirol Cephesinde Ateş Hattında
Tercümeleri:
Etienne Enol-Louis Judici’den: Bir Serseri
Jules Verne’den: Seksen Günde Devr-i Âlem, Gizli Ada, Deniz Altında 20.000 Fersah Seyahat, Kaptan Gran’ın Çocukları, Cevv-i Havâda Seyahat, Çin’de Seyahat, İki Sene Mekteb Tatili, Kaptan Hatras’ın Seyahati Kutb-ı Şimâlîye Seyahat, Mihver-i Arz, Siyah Hindistan-Yer Altında Seyahat, Araba ile Devr-i Âlem yahut Sezar Kaskabel, Spenser Adası, Şansellor-Bir Yelken Gemisi Yolcusunun Defter-i Hâtırâtı, Antil Adalarına Seyahat
Georges Ohnet’den: Demirhane Müdürü, Kruva Mor Kadınları, Kontes Sara, Hırsız Kadın
Emile Richebourg’tan: İki Vâlide
Lapointe’den: Karnaval Cinayeti
Marki de Montifor’dan: Mumyanın İzdivacı
Eugène Sue’den: Haydut Banyos yahut Etfâl-i Metrûke Sefaleti
Octave Feuillet’dan: Bir Kadının Rûznâmesi
Paul de Kock’den: Tuhaf Bir Hâne, Sütçü Kız
Alexandre Dumas Fils’ten: Hermin, Tek mi Çift mi?
François Coppé’den: Gençlik
André Theuriet’den: Roz-Liz, Hüsn ü Ân
Alphonse Daudet’den: Genç Fromon ve Büyük Risler
Paul Bourget’den: Sevdâ-yı Hakîkî, Mavi Düşes
Lamartine’den: Graziella
Marcel Dubois’dan: Sınaî, Ticarî, İktisadî Avrupa: 1. Kısım İngiltere ve Belçika
Xavier de Montépin’den: Ekmekçi Kadın
Paul Herigaut’dan: Rus Ateşi (Haraşo)
Rola Dorzaldes’ten: Yolda
Andre Armandi’den: Rapa-Novi Adası
