AHMET MUHİP DIRANAS HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ
SANATÇILAR > SANATÇILAR
AHMET MUHİP DIRANAS: (1909-1980)
*Cumhuriyet edebiyatı şairi, yazar, memur, gazeteci.
*Sinop’ta doğdu.
*Orta öğrenimini Ankara Erkek Lisesi’nde tamamladı.
*Bir süre Hâkimiyet-i Milliye gazetesinde çalıştıktan sonra Güzel Sanatlar Akademisi’nde kütüphane memurluğu göreviyle İstanbul’a gitti.
*Çeşitli görevlerden sonra II. Dünya Savaşı yıllarında Ağrı’nın Sürbehan köyünde geçen askerliği, sanatı için bir dönüm noktası teşkil etmiş; ünlü “Ağrı” şiirini burada yazmıştır.
*Zafer gazetesinde köşe yazarlığı yaptı.
*Çocuk Esirgeme Kurumu başkanlığı, Anadolu Ajansı İdare Meclisi ve Devlet Tiyatroları Edebî Heyet başkanlığı, İş Bankası Yönetim Kurulu üyeliği gibi görevlerden sonra 1980’de Ankara’da ölmüştür.
*Vasiyeti üzerine Sinop’un Salı köyüne defnedildi.
*Ankara Erkek Lisesi’nden hocaları Faruk Nafiz ve Ahmet Hamdi’nin teşvikleriyle şiirlerini, Milli Mecmua, İçtihad ve Servet-i Fünun dergilerinde yayımlamıştır.
*Yayımlanan ilk şiiri, Millî Mecmua’da yayımlanan “Bir Kadına” adlı şiiridir.
*Sonraki yıllarda eserleri, Resimli Uyanış, Varlık, Çığır, Kültür Haftası, Ağaç, Yücel, Türk Yurdu, Ülkü, Sanat ve Edebiyat, Hisar gibi dergilerde yayımlanmıştır.
*Cumhuriyet’in ilk yıllarında yetişen Ahmet Muhip, herhangi bir ideolojik gruba, edebî akım veya topluluğa katılmamıştır.
* “Saf sanat” anlayışı ile hareket etmiştir.
*Yedi Meş‘aleciler ile 1940 kuşağı arasında geçiş sanatçısı olarak görülür.
*Fransız sembolist sanatçı Baudelaire’den etkilenmiştir.
*Şiirin edebî ve estetik yönünü öne çıkarmıştır.
*Yeni bir şiir dili kurmak için şiirde biçim, ses ve ahenge önem vermiştir.
*Birkaç mısradan oluşan şiir cümlesi kurmaya çalışmış ve mısradan çok cümleyi esas almıştır.
*Hece ölçüsü ve uyağı özenle uygulamıştır.
*Şiirinde değişik hece kalıpları kullanarak kendine özgü bir şiir dili oluşturmayı başarmıştır.
*Gelenekselde çağdaşlığı yakalamaya çalışmıştır. (halk edebiyatı-sembolizm kaynaşması)
*Fransız sembolist şiirinden, Ahmet Haşim ve Ahmet Hamdi'den faydalanarak özgün bir şiire ulaşmıştır.
*Ahmet Muhip, şiirlerinde Anadolu ağızlarına ilk defa yer veren ve konuşma diliyle yazan şairlerdendir.
*Bireysel duyarlılıkla yazdığı şiirlerinde daha çok, insanın iç dünyası, aşk, kadın, tabiat, varlık, tarih, metafizik, sanat, mutluluk, karamsarlık ve ölüm gibi temaları işlemiştir.
*Doğa-insan kaynaşmasını, hayata ait tecrübelerle birlikte, bir bütün hâlinde vermesini bilmiştir.
*Hayatının sonlarına doğru az da olsa sosyal ve siyasal temalı şiirler de yazmıştır.
*Tanpınar gibi az yazmış; seyrek yayımlamış; şiirlerini, şiire başladıktan elli yıl kadar sonra kitaplaştırmıştır.
* “Ağrı, Kar, Köpük, Selâm, Serenat, Olvido, Fahriye Abla” önemli şiirlerinden bazılarıdır.
*Fahriye Abla şiiri ile ilgili bir film çevrilmiştir.
*Tiyatro ile de ilgilenen Ahmet Muhip, tercüme ve uyarlamalar yanında iki de oyun yazmıştır.
*Eserleri, Devlet Tiyatrosu ve İstanbul Şehir Tiyatrosu'nda sahnelenmiştir.
*Oyunlarında eğlendirmekten çok düşündürmeyi; fikrî ve ruhî sancılarını seyircilere aktarmayı amaçlamıştır.
*İnsanlığı ilgilendiren psikolojik ve felsefî meseleleri konu almıştır.
*Abdülhak Hâmid Tarhan’ın Finten adlı eserini sahneye uyarlamıştır.
AHMET MUHİP DIRANAS’IN ESERLERİ:
Şiir: Şiirler
Tiyatro: Gölgeler, Çıkmaz (O Böyle İstemezdi), Finten (uyarlama)
Çeviriler: Fransa’da Müstakil Resim (Cahit Sıtkı ile), Abdal, Yaşadığımız Devir, Anna Bolton, Ecinniler (Dostoyevski), Cehennem Kayası, Çalar Saat (Baudelaire)
Not: Tevfik Fikret’in Rübâb-ı Şikeste ile Halûk’un Defteri’nden seçtiği bir kısım şiirleri, “Hân-ı Yağma” ve “Tarîh-i Kadîm”le birlikte (toplam altmış iki şiir) sadeleştirip “Kırık Saz” adıyla yayımlamıştır.
Not: Ölümünden sonra eşi Münire Dıranas, Ahmet Muhip Dıranas’ın bütün makalelerini “Yazılar” adı altında yayıma hazırlamıştır.
