AYRI YAZIMLAR
YANLIŞ / DOĞRU
alacakaranlık / alaca karanlık
alınyazısı / alın yazısı
anavatan / ana vatan
aracümle / ara cümle
arasöz / ara söz
ardarda / art arda
asmaköprü / asma köprü
ayırdetmek / ayırt etmek
başabaş / başa baş
başbaşa / baş başa
bilimkurgu / bilim kurgu
birebir ölçü / bire bir ölçü
birgün / bir gün
çalarsaat / çalar saat
çokaz / çok az
denizyılanı / deniz yılanı
enaz / en az
farketmek / fark etmek
günışığı / gün ışığı
herbiri / her biri
hergün / her gün
herşey / her şey
heryer / her yer
İçanadolu / İç Anadolu
içiçe / iç içe
içteniçe / içten içe
karatahta / kara tahta
öyleki / öyle ki
pekçok / pek çok
pılıpırtı / pılı pırtı
sereserpe / sere serpe
sıradışı / sıra dışı
soyaçekim / soya çekim
şehirlerarası / şehirler arası
teketek / teke tek
terketmek / terk etmek
yanayakıla / yana yakıla
yanısıra / yanı sıra
yanyana / yan yana
AYRI YAZIMLAR
*Soru eki "mı" her zaman ayrı yazılır.
(Gelecek miydi?)
*Bağlaç olan "de" her zaman ayrı yazılır.
(Kızı da geldi gelini de.)
*Bağlaç olan "ki" ayrı yazılır.
İstisna: belki, çünkü, hâlbuki, mademki, meğerki, oysaki, sanki
*Şüphe ve pekiştirme göreviyle kullanılan "ki" sözü ayrı yazılır.
(Ders bitti, zil çaldı mı ki? / Seni öyle göreceğim geldi ki.)
*Birden fazla kelimeden oluşan sayılar ayrı yazılır.
(On dört gün oldu.)
*Birleşme sırasında kelimelerinden hiçbiri veya ikinci kelimesi anlam değişikliğine uğramayan birleşik kelimeler ayrı yazılır.
-Hayvan: ada balığı, dil balığı, kedi balığı, kılıç balığı, köpek balığı, çalı kuşu, deve kuşu, uğur böceği, sümüklü böcek, at sineği, su yılanı, dağ keçisi, fındık faresi, tarla faresi, tarla sıçanı, bal arısı
-Bitki: çörek otu, küpe çiçeği, öd ağacı, meyan kökü, yumru kök, yer elması, deve dikeni, kuş üzümü, at kestanesi, can eriği, çam fıstığı, şeker pancarı, kuru fasulye, kuru soğan, kuru üzüm
-Nesne, eşya ve alet: alçı taşı, bileği taşı, çakmak taşı, lüle taşı, Oltu taşı, damla taş, dikili taş, arap sabunu, yel değirmeni, masa örtüsü, el kitabı, alt geçit, tüp geçit, üst geçit, çekme kat, dolma kalem, dönme dolap, toplu iğne, tuz ruhu
-Yol ve ulaşımla ilgili: çevre yolu, deniz yolu, hava yolu, kara yolu
-Durum, olgu ve olay bildiren sözler: açık oturum, açık öğretim, ana dili, baş ağrısı, baş belası, yer çekimi
-Bilim ve bilgi sözleri: dil bilimi, gök bilimi, halk bilimi, ruh bilimi, dil bilgisi
-Yuvar ve küre sözleri: göz yuvarı, hava küre, ışık küre, su küre, taş küre, yarı küre, yarım küre
-Yiyecek, içecek: talaş böreği, badem yağı, kuyruk yağı, maden suyu, tulum peyniri, beyaz peynir, tas kebabı, badem şekeri, kestane şekeri, çiğ köfte, dolma biber, sivri biber, kesme şeker, kuru yemiş
-Gök cisimleri: Çoban Yıldızı, Kutup Yıldızı, kuyruklu yıldız; gök taşı, meteor taşı
-Organ veya organ yerine geçen sözler: serçe parmak, azı dişi, kuyruk sokumu, safra kesesi, kepçe kulak
-Benzetme yoluyla insanın bir niteliği: çetin ceviz, çöpsüz üzüm; eski kurt, eski toprak
-Zamanla ilgili: bağ bozumu, gece yarısı, gün ortası, hafta başı, hafta sonu
*"-r / -ar / -er, -maz / -mez" ve "-an / -en" sıfat-fiil ekleriyle kurulan sıfat tamlaması yapısındaki birleşik kelimeler ayrı yazılır.
(bakar kör, çalar saat, döner sermaye, güler yüz, koşar adım, yazar kasa, çıkmaz sokak, tükenmez kalem, uçan daire)
*Renk sözü veya renklerden birinin adıyla kurulmuş isim tamlaması yapısındaki renk adları ayrı yazılır:
(bal rengi, portakal rengi, gece mavisi, limon sarısı)
*Rengin tonunu belirtmek üzere renkten önce kullanılan sıfatlar ayrı yazılır.
(açık mavi, açık yeşil, kirli sarı, koyu mavi, koyu yeşil)
*Yer adlarında kullanılan "batı, doğu, güney, kuzey, güneybatı, güneydoğu, kuzeybatı, kuzeydoğu, aşağı, yukarı, orta, iç, yakın, uzak" kelimeleri ayrı yazılır.
(Batı Trakya, Doğu Anadolu, Güney Kutbu, Kuzey Amerika, Güneydoğu Anadolu, Aşağı Ayrancı, Orta Asya, Orta Doğu, İç Anadolu, Yakın Doğu, Uzak Doğu)
*Kişi adlarından oluşmuş "mahalle, bulvar, cadde, sokak, ilçe, köy vb." yer ve kuruluş adlarında, sondaki unvanlar hariç şahıs adları ayrı yazılır.
(Yunus Emre Mahallesi; Gazi Mustafa Kemal Bulvarı, Nene Hatun Caddesi, Fevzi Çakmak Sokağı, Koca Mustafapaşa, Kâzım Karabekir Eğitim Fakültesi, Sütçü İmam Üniversitesi)
*"Dış, iç, sıra" sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.
(ahlak dışı, çağ dışı, din dışı, kanun dışı, olağan dışı, yasa dışı; ceviz içi, hafta içi, yurt içi; aklı sıra, ardı sıra, peşi sıra, yanı sıra)
*Somut olarak yer belirten "alt ve üst" sözleriyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.
[deri altı, su altı, toprak altı, yer altı, böbrek üstü bezi, tepe üstü (en yüksek nokta)]
*"Alt, üst, ana, ön, art, arka, yan, karşı, iç, dış, orta, büyük, küçük, sağ, sol, peşin, bir, iki, tek, çok, çift" sözlerinin başa getirilmesiyle oluşturulan birleşik kelime ve terimler ayrı yazılır.
(alt kurul, alt yazı, üst kat, üst küme, ana bilim dalı, ana dili, ön söz, ön yargı, art niyet, iç savaş, orta kulak, orta oyunu, küçük parmak
