BAĞDATLI RUHİ HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ
SANATÇILAR > SANATÇILAR
BAĞDATLI RUHİ: (16. YÜZYIL)
*Divan edebiyatı şairi, asker.
*Asıl adı Osman olan sanatçı, Bağdat’ta doğmuş, yine orada yaşayıp vefat etmiştir.
*Babası Osmanlı ordusunda bir asker olan şairin kendisi de sipahidir.
*Dönemin ünlü isimleriyle arkadaşlık kurmuş, çeşitli savaşlara katılmıştır.
*1605 yılında Şam’da öldüğü sanılmaktadır.
*Mevlevi tarikatına bağlıdır.
*Halk için ahlak ve hiciv şiirleri yazmıştır.
*Terkib-i Bend’i ile ünlüdür.
*”Eleştirel tarzı” ve “yalın üslubu” ile ünlenmiş ve eserlerinde toplumsal sorunları ön plana çıkarmıştır.
*Şiirlerinde tasavvufun izleri görülmektedir. Ancak o, tasavvufu bir fikir ve bilgi olarak değil, bir heyecan ve duygu olarak ele almıştır.
*Sade bir dille, sanat endişesinden uzak bir söyleyişle şiirler yazmıştır.
*Şiirleri nazım tekniği bakımından zayıftır.
*Bağdatlı Ruhi’nin en çok etkilendiği şair Fuzûlî’dir, Fuzûlî’nin oğlu Fazlı ile de arkadaşlık kurmuştur.
*Aşk, kahramanlık gibi konular üzerine yazmaktansa yaşadığı bölgelerin idari sistemlerinin meseleleri, toplumun sorunlu ve eksik noktaları, yanlış din anlayışı gibi konularda, eleştirel bir üslupla şiirler yazmıştır.
*Ruhî, en çok gazel yazan divan şairlerindendir.
*Gazellerinde lirik bir söyleyiş tarzı ve rintçe bir eda vardır.
BAĞDATLI RUHİ’NİN ESERLERİ:
Divan, Terkib-i Bent
Divan:
*Yüzyılın divan sahibi olan şairleri arasında yer alan Rûhî'nin Dîvân'ı eski harflerle bastırılmıştır. *Ancak, Ruhî, Dîvân içerisinde yer alan hiciv ağırlıklı on yedi bendlik ünlü "Terkib-i bend"iyle kendisine şöhret sağlamıştır.
Terkib-i Bent:
*Bağdatlı Ruhi’nin en ünlü eseri Terkib-i Bend isimli 17 bendlik manzumesidir.
*Bu eser, asırlarca beğenilerek okunmuş, Tanzimat döneminde Ziya Paşa ve Muallim Naci bu esere nazire yazmıştır.
*"Terkib-i bend", başarılı bir sosyal hiciv örneğidir.
*Şair bu şiirde, devrinin kusurlu ve eksik yanlarını, din ve ahlak sahasındaki ikiyüzlülüğü, kötülükleri işlemiştir.
*Bu eseriyle o, sosyal eleştirinin ilk şairi olarak adlandırılabilir.
*Başta Şeyh Galip olmak üzere Ziya Paşa ve Muallim Naci gibi gerek Divan gerek Tanzimat Edebiyatının önemli şairleri tarafından bu Terkib-i Bende nazireler yazılmıştır.
*Ruhi’nin Terkib-i Bend'i, Divanından ayrı olarak birkaç defa basılmıştır.
