BİLİMSEL MAKALE
SINIFLAR > LİSE 3 > LİSE-3 / 4. ÜNİTE: MAKALE
BİLİMSEL MAKALE:
*Bilimsel ve toplumsal konularda; siyaset, ekonomi, sanat, spor vb. alanlarda yazılan, açıklayıcı veya yorumlayıcı niteliği olan gazete veya dergi yazılarına makale denir.
*Bilimsel bir tezi savunma amacıyla alanında uzman kişilerce yazılan makaleler, bilimsel makalelerdir.
*Bilimsel dergilerde, bilim adamlarının araştırma sonuçlarını veya yorumlarını birinci elden anlattıkları makaleler bulunur.
*Bilimsel dergilerde yayımlanan makalelerde tıp, ekonomi, sosyoloji, felsefe gibi bilim dallarıyla ilgili konular işlenir.
*Bu tür makalelerde; yargılar, kesin ve ispatlanabilir niteliktedir.
*Bilimsel makalelerde, araştırma sonuçları veya verilerden yararlanılarak bir konu hakkındaki tezler ispatlanır.
*Makaleyi yazan kişi sorunu belirleyen değil, soruna çözüm üretmiş kişi olmalıdır.
*Bu tür makalelerde söz oyunlarına ve kapalı ifadelere yer verilmez, düşünceler doğrudan aktarılır. *Kelimeler genellikle temel anlamlarında kullanılır, bilimsel terimlere yer verilir.
*Öğretme ve bilgilendirmenin amaçlandığı açıklayıcı anlatımla bir düşünceyi çürüterek yerine karşı düşünceyi yerleştirmenin amaçlandığı tartışmacı anlatım biçimleri hâkimdir.
*Sayısal verilerden yararlanılır.
*Örnekleme, karşılaştırma, tanık gösterme, tanımlama gibi düşünceyi geliştirme yollarına başvurulur.
*Alıntılardan yararlanılır; alıntı yapılan kaynak, kaynakçada gösterilir.
*Makalenin bilimsel yeterliliğine zarar gelmemesi için uzun alıntılardan ve alıntılara sıkça başvurmaktan kaçınılır.
*Başkalarına ait düşüncelerin, sözlerin, verilerin, yapıtların tümünü ya da bir bölümünü kaynak göstermeden kullanmaya intihal (aşırma) denir.
*İntihal, ahlaki olmayan bir eylem olmanın yanı sıra kişiye hukuki sorumluluk da yükler.
*Makale içerisinde bir eserin veya yazarın adını anarak okuyucuyu adı geçen esere/yazara yönlendirmeye “gönderme” adı verilir.
*Göndermenin tek bir yöntemi yoktur.
*Önemli olan göndermenin, doğruluğu kontrol edebilecek biçimde açık verilmesidir.
*Gönderme yapılan kaynak, parantez içinde soyadı, yayın yılı ve sayfa numarası şeklinde verilebilmektedir.
*Bazı bilim dallarında kaynağı dipnotta vermek de yaygındır.
*Dipnotta tıpkı alıntıda olduğu gibi yazarın soyadı, kitabın yayın yılı ve sayfa numarası verilir.
*Alıntının yapıldığı kaynağın tamamına gönderme yapılmışsa sayfa numarası verilmesine gerek yoktur.
*Bilimsel makaleler bir teze dayalıdır, araştırma verileriyle desteklenir.
*Bu makalelerde yararlanılan kaynaklar gösterilir, anlatım dili nesneldir, özetleme ve alıntılama yapılır.
*Bilimsel makaleler; başlık, özet, giriş, yöntem, bulgular, sonuç ve tartışma, kaynakça bölümlerinden oluşur.
*Metnin özelliğine göre bu bölümlerden bazıları bulunmayabilir veya başlıkla belirtilmeyebilir.
Başlık:
*Konunun ilgilileri tarafından okunacak ilk bölümdür.
*Bu nedenle başlık düzenlenirken kelimeler dikkatle seçilmeli, makalenin içeriğini yansıtan en az sayıda kelime kullanılmalıdır.
*Uygun bir başlığı olmayan makale, hedef okuyucu kitlesine ulaşmayabilir.
Özet:
*Metnin bütününde anlatılanların ana hatlarıyla ifade edildiği bölümdür.
*Araştırmanın kapsamı, amacı, araştırmada kullanılan yöntemler, elde edilen bulgular, araştırma sonunda ulaşılan sonuçlar ve metindeki anahtar kelimeler bu bölümde verilir.
Giriş:
*Temel bilgilerin sunulduğu bölümdür.
*Bu bölümde konuyla ilgili daha önce yapılan çalışmalar hatırlatılır.
*Bu çalışmaya neden gerek duyulduğu ortaya konur.
Yöntem:
*Bu bölümde araştırmada tercih edilen yöntem ve söz konusu yöntemin tercih edilme nedenleri anlatılır.
*Yazarın neyi, nasıl ve niçin kullandığını açıkladığı bu bölüm, konuyu bilen bir uzmanın aynı çalışmayı kendi imkânlarıyla tekrar etmesini sağlar nitelikte olmalıdır.
Bulgular:
*Bu bölümde araştırmada elde edilen bulgular ve bu bulguların ne anlama geldiği dile getirilir.
Sonuç ve Tartışma:
*Bu bölümde araştırmada elde edilen bulguların araştırmanın amaçları ile ilişkileri kurulur.
*Elde edilen bulgulardan birtakım nesnel genellemelere ulaşılmaya çalışılır.
*Ulaşılan sonuçlar, daha önce aynı veya benzer konularda yapılmış çalışmaların sonuçlarıyla karşılaştırılır.
*Araştırmanın bilim dünyasına katkısı belirtilir.
*Yapılan bilimsel çalışmayla ulaşılan sonuçların günlük hayattaki olası etkileri değerlendirilir.
Kaynakça:
*Makalenin sonunda, yararlanılan kaynaklar liste hâlinde gösterilir.
*Makalede yer alan her kaynağa, kaynakçada yer verilir; kaynakçada yer alan her kaynağa metin içinde gönderme yapılır.
*Kaynakça hangi bilginin hangi kaynaktan alındığını göstermez.
*Bilginin hangi kaynaktan alındığı, metnin içinde kaynağa gönderme yapılarak belirtilir.
*Kaynakçada her kaynağa yalnız bir kez yer verilir.
BİLİMSEL MAKALENİN EDEBİ METİNLERDEN FARKI:
*Edebî metinlerde hayal gücü de yer alır. Bilimsel metinler ise bir tez veya görüş üzerine kurulur.
*Edebî metinler kurmaca metinlerdir. Bilimsel metinler ise bilimsel araştırma ve verilere dayalıdır.
*Edebî metinler, mecaz ve çağrışımlara açıktır; öznel bir anlatım söz konusudur. Bilimsel metinlerde nesnel ve açık bir anlatım kullanılır.
*Edebî metinlerin kesin sonuca ulaşmak gibi bir hedefi yoktur. Bilimsel metinlerde kesin sonuçlara ulaşılmaya çalışılır.
