CEMİL MERİÇ HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ - TYT TÜRKÇE - AYT EDEBİYAT ( YKS ) / SONER HOCA

SONER HOCA İLE TÜRKÇE / EDEBİYAT

İçeriğe git

CEMİL MERİÇ HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ

SANATÇILAR > SANATÇILAR
HÜSEYİN CEMİL MERİÇ: (1916-1987)
*Cumhuriyet Edebiyatı yazarı, şair, fikir adamı, öğretmen, devlet memuru, çevirmen, üniversite hocası.

*Hatay’ın Reyhanlı ilçesinde doğmuştur.
*Reyhaniye Rüşdiyesi’nde ve Antakya Sultânîsinde eğitim almıştır.
*Terk etmek zorunda kaldığı lise son sınıfa 1936’da İstanbul’da Pertevniyal Lisesinde devam eder.
*Bu sırada Nazım Hikmet ve Kerim Sadi başta olmak üzere dönemin solcu aydınlarıyla tanışır.
*Geçim sıkıntısı yüzünden Antakya’ya dönüp liseyi Antakya Sultânîsinde tamamlar.
*İskenderun’da bir köy okulunda öğretmenlik yaptıktan sonra İskenderun Tercüme Bürosu’nda başkan yardımcısı olur.
*Kısa sürelerle Nahiye müdürlüğü, Türk Hava Kurumunda sekreterlik ve belediyede kâtiplik yapmıştır.
*1939’da Türkiye’ye iltihak eden bağımsız Hatay hükümetini devirmekle suçlanmış; idam talebiyle yargılanmış; beraat etmiştir.
*1940’ta İstanbul’a giderek Yabancı Diller Yüksek Okuluna devam eder ve mezun olur.
*Fransızca öğretmeni olarak Elazığ Lisesinde görev yapar.
*1946’da İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi’nde Fransızca okutmanı olmuştur. 1974’te emekli oluncaya kadar bu görevini sürdürür.
*Bu sırada Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü’ne doktora öğrencisi olarak kaydolur; Işık Lisesi’nde Fransızca hocalığı yapar ve Edebiyat Fakültesi Sosyoloji Bölümü’nde dersler verir.
*1947-53 yılları arasında makale yazmaya ara vermiştir.
*1954’te birkaç başarısız göz ameliyatı geçirmiş; 1955’te gözlerini kaybetmiştir.
*Fikir hayatı; ailesi, dostları ve sevenlerinin okuma ve söylediklerini dikte etme konusundaki yardımlarıyla devam etmiştir.
*Görmemesine ve oldukça zor çalışma kosullarına rağmen hocalık görevini sonuna kadar sürdürmüştür.
*1974’te İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Fransızca okutmanlığından emekli olur. *1984’te beyin kanaması ve felç geçirmiş; Haziran 1987’de İstanbul’da ölmüştür.

*Son dönem Türk düşünce hayatının en önemli isimlerindendir.
*Makale, deneme, inceleme ve araştırmaları ile tanınır.
*Başta dil, tarih, edebiyat tarihi, felsefe ve sosyoloji olmak üzere sosyal bilimlerin birçok alanında araştırma yapmış ve yazılar kaleme almış bir düşünce adamıdır.
*Etkileyici bir üslubu ve çarpıcı bir dili vardır.

*Cemil Meriç, içine kapalı bir çocukluk dönemi geçirmiş; erken yaşlarda kitapların dünyasına yönelmiştir.
*Antakya’da “Yeni Gün” gazetesindeki “Geç Kalmış Bir Muhasebe” başlıklı ilk yazısıyla yayım hayatına atılmıştır. (1933)
*Tarık Mümtaz’ın çıkardığı Karagöz’de yazıları ve “Fırsat Yoksulu mahlasıyla şiirleri yayımlanmıştır.
*İstanbul’a geldikten sonra “İnsan”, “Ayın Bibliyografyası” gibi dergilerde yazıları yayımlanır.
*Cemil Meriç, gençlik yıllarında Fransızcadan tercümeye başlamıştır.
*Fransızcası mükemmel derecededir.
*Hanore de Balzac ve Victor Hugo'dan yaptığı tercümelerle kuvvetli bir mütercim olduğunu göstermiştir.
* “Altın Gözlü Kız çevirisi (Balzac) yayımlanan ilk eseridir.
*Batı medeniyetinin temellerini araştırmış; dil meseleleri üzerinde önemle durmuştur.
*Yurt ve Dünya, Yücel, Gün, Amaç dergilerinde tercüme tenkitleri, incelemeler neşretmiş; Balzac çevirilerini sürdürmüştür.
*1963’te aralıklarla yirmi yıl sürdüreceği günlükleri (jurnal) yazmaya başlamıştır.
*1960-1964 arasında mesaisinin neredeyse tamamını Hint edebiyatına vermiştir.
*Dönem, Çığır, Yeni İnsan, Hisar, Türk Edebiyatı, Kubbealtı Akademi Mecmuası, Pınar, Köprü, Gerçek, Hareket, Millî Eğitim ve Kültür gibi dergilerde, Orta Doğu, Yeni Devir gibi gazetelerde yazıları yayımlanır.
*Hisar dergisinde "Fildişi Kuleden" başlığıyla sürekli denemeler yazmıştır.
*Tanzimat’tan Cumhuriyete Türkiye Ansiklopedisi ve Cumhuriyet Dönemi Türkiye Ansiklopedisi’ne maddeler yazmıştır.

*Cemil Meriç’in fikir hayatı şu dönemlere ayrılır:
1917-1925: Koyu müslümanlık devri
1925-1936: Şoven milliyetçilik devri
1936-1938: Sosyalistlik devri
1938-1960: “Âraf” dediği kuluçka devri
1960-1964: Hint devri
1964’ten sonra: Sadece Osmanlı.
*Yapıtlarında Doğu-Batı kültür hazinelerinin zengin ayrıntılarına yer vermiştir.
*Eserlerinde daha çok, Türkçe’nin bozulması, mâzi ile bağların her geçen gün biraz kopması ve bunların Türk toplumu üzerinde oluşturacağı yıkıcı etkiler üzerinde durmuştur.
*Dilin bir milletin özü olduğunu savunmuştur.
*Türk aydınlarının savrulmalarına işaret eder.
*Sağ-sol çatışması gibi Avrupa’dan ithal edilen suni kamplaşmaların Türk insanı ve aydınını körelteceğini belirtmiştir.
*Dar ve ön yargılı düşünmeyi bir kenara bırakmanın, fikir hayatımıza zenginlik kazandıracağını ifade etmiştir.
*Türkiye’de köklerine bağlı yeni bir neslin yetişmesi için; bir yandan Osmanlıca, Arapça ve Farsça öğretilerek irfan hazinelerimiz tanıtılmalı; bir yandan da Avrupa dilleri öğretilerek Batı tanıtılmalıdır.

*Dürüst, samimi, kendi fikir ve kültür geleneklerini özümsemiş bir kişiliktir.
*Bağımsız bir zihin yapısına sahiptir.
*Yıllarca fildişi kulesinde yalnız kalmıştır. Kavganın dışındadır.
*Cemil Meriç’in yeri hep kütüphane olmuştur.
*Politikadan da kurtarıcılığına inanmadığı için kaçar.
*70’li yıllarda fildişi kulesinden çıkar ve Asya adına Avrupa ile hesaplaşır.
*Kendini “hakikat arayıcısı” ve “hakikat âşığı” olarak nitelendiren, siyasî görüşlere ve düşünceyi daraltan ideolojilere mesafeli duran Cemil Meriç’e çeşitli fikir, siyaset ve ideoloji çevreleri sahip çıkmıştır.
*Yazar, birçok araştırmacıya, özgün düşünceleri ile kaynaklık etmiştir.


CEMİL MERİÇ’İN ESERLERİ:

Deneme – İnceleme – Derleme: Bu Ülke, Mağaradakiler, Umrandan Uygarlığa, Kırk Ambar, Bir Dünyânın Eşiğinde

İnceleme-Araştırma: Kültürden İrfana, Işık Doğudan Gelir, Saint-Simon:İlk Sosyolog-İlk Sosyalist, Bir Facianın Hikâyesi, Hind Edebiyatı
  
Günlük: Jurnal I-II

Çeviri:
Balzac: Altın Gözlü Kız, Otuzunda Kadın, Onüçlerin Romanı, Kibar Fahişelerin İhtişam ve Sefaleti
Victor Hugo: Hernani, Marion de Lorme
Uriel Heyd: Ziya Gökalp-Türk Milliyetçiliğinin Temelleri
Maxime Rodinson: Batıyı Büyüleyen İslam
Antoine Meillet: Dillerin Yapısı ve Gelişmesi
Thornton Wilder: Köprüden Düşenler

Diğer:
Sosyoloji Notları ve Konferanslar (haz. Ümit Meriç)
Fransızca Yardımcı Metinler (Ferit Hakkı Saymen ve Louat ile beraber) (Ders Kitabı)
Sosyalizm ve Sosyoloji Tarihinde Pierre Joseph Proudhon
Risâleler
Fransızca Gramer (basılmamış)

Aldığı ödüller:
Ankara Yazarlar Birliği Derneğinin "Yılın Yazarı" ödülü
Kayseri Sanatçılar Derneğince "İnceleme" ödülü
Kültürden İrfana - Türkiye Yazarlar Birliği "Yılın Fikir Eserleri" ödülü
Umrandan Uygarlığa - Türkiye Millî Kültür Vakfı ödülü
Kırk Ambar - Türkiye Millî Kültür Vakfı ödülü, Ankara Yazarlar Birliği Derneği'nin Yılın Yazarı ödülü
T.C. Cumhurbaşkanlığı Kültür ve Sanat Büyük Ödülü

İçeriğe dön