EMPRESYONİZM (İZLENİMCİLİK) NEDİR ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
SINIFLAR > LİSE 3 > LİSE-3 / 1. ÜNİTE: GİRİŞ
EMPRESYONİZM: (İZLENİMCİLİK)
*19. yüzyılın sonlarında ortaya çıkmış; resim, müzik ve edebiyatta etkili olmuş bir akımdır.
*Dış dünyanın sanatçıda bıraktığı izlenimleri yansıtmayı amaçlayan bir akımdır.
*Varlığın sanatçıda uyandırdığı izlenimler, sanatın öğesi olarak kabul edilmiştir.
*Sanatçılar eserlerinde kendi iç dünyalarını dile getirmişlerdir.
*Sembolizmin bir aşaması olarak kabul edilebilir.
*Sembolizmle birlikte gerçeküstücülüğü (sürrealizm) hazırlayan bir akım niteliğindedir.
EMPRESYONİZM AKIMININ ÖZELLİKLERİ:
*Dış etkilerin içe yansıması, içte izler bırakması sonrasında bu izlere bakılarak sanat eseri meydana getirilmesi savunulmuştur.
*Dış dünyadan bakıldığında sanatçının gördükleri birebir anlatması imkânsızdır.
*Sanatçı, aklında tasarladığı hayalleri bir kompozisyon edasında süsleyerek gerçeklikle yoğurup etkileyici bir şekilde anlatabilir.
*Sanatçılar, tabiatı olduğu gibi bütün ayrıntılarına bağlı kalarak değil; ancak edinilen izlenimler ölçüsünde anlatmayı gaye edinmişlerdir.
*Çünkü duyularımız dış dünyayı bize, olduğu gibi değil, gerçek görünüşünü değiştirerek ulaştırır.
*“Sanat için sanat” anlayışını benimseyerek, edebiyatın toplumsal bir görevi üstlenmesine karşı çıkarlar.
*Sanatçılar, kendilerini çevreleyen dış dünyaya karşı ilgisizdirler.
*Sanatçının anlattıkları dış dünya değil; dış dünyanın hayaldeki izlenimleridir.
*Sadece iç dünyalarını dile getirmeye, duyularla edindikleri izlenimleri anlatmaya çalışırlar.
*Gerçekçilik ve nesnellik geri plana atılır.
*Öznellik benimsenmiş; kişisel yorum ön plana çıkarılmıştır.
*Hayale ve soyut betimlemelere yer verilmiştir.
*Anlam kapalılığı önemlidir.
*Işık ve renk kaynaklı görsel izlenimler, şiirde önemli bir yer tutar.
*İzlenimcilikte, yorumlar ve izlenimler, sanatçıdan sanatçıya değiştiği ve her sanatçı eserinde kendinde oluşan duyguyu ve izlenimi anlatacağı için, meydana getirilen edebi eser, yazarın veya şairin kişiliğine dair izler taşır.
*Empresyonizmde objenin kendisi değil, uyandırdığı intibalar önemlidir. Bu yüzden bu akıma “İntibacılık” adı da verilir.
*Empresyonizm, özgürlüğün ve duyguların sembol edildiği bir akımdır.
*Empresyonistler, etkici ve duygucudurlar.
*Sembolizmin bazı özelliklerini taşır.
*Temsilcileri arasında sembolizmin önemli temsilcileri de yer almış ve bu akımın etkilerini taşıyan eserler vermişlerdir.
*Sanatçılar, ölçü ve kafiyeye önem vermemişlerdir.
*Realizm karşıtı bir akım olduğu söylenebilir.
*Empresyonist edebiyatçılar; şiir, kısa hikâye, tek perdelik manzum piyes gibi kısa çalışmaları tercih etmişlerdir.
EMPRESYONİZM AKIMININ DÜNYADAKİ TEMSİLCİLERİ:
R. Marie Rilke, Arthur Rimbaud, Paul Verlaine, James Joyce
TÜRK EDEBİYATINDA EMPRESYONİZM:
*Edebiyatımızda tamamen bu akım etkisiyle eser veren sanatçı yoktur.
*Ahmet Muhip Dıranas, Cahit Sıtkı Tarancı gibi bazı sanatçıların eserlerinde bu akımın etkileri görülür.
*Empresyonizmin sembolizm ile benzerliği, zaman zaman, Ahmet Haşim ve Cenap Şahabettin’i de izlenimci çizgiye yaklaştırmıştır.
EMPRESYONİZMİN TÜRK EDEBİYATINDAKİ TEMSİLCİLERİ:
Ahmet Muhip Dıranas, Cahit Sıtkı Tarancı, Ahmet Haşim, Cenap Şahabettin
