FELÂTUN BEY İLE RÂKIM EFENDİ
ESERLER > A B C Ç D E F
FELÂTUN BEY İLE RÂKIM EFENDİ:
Eser Sahibi:
Ahmet Mithat Efendi
Türü:
Roman
Tema:
Yanlış batılılaşma, Cariyelik
Kişiler:
Felatun Bey, Rakım Efendi, Mustafa Meraki, Fedai (Dadı) Kalfa, Canan, Josefino, Polini, Doktor Mr. Ziklas, Can, Margirit
Özet:
Mustafa Merakı Efendi'nin oğlu Felatun Bey, babası gibi kılık kıyafete düşkün biridir. Varlıklı bir aile çocuğu olduğu için hesapsızca harcar. Ona göre Batılılaşmak; lüks yaşamak, şık giyinmek ve eğlenceden eğlenceye koşmaktır. Felatun Bey, yarım yamalak Fransızcasıyla yabancı aileler arasında dolaşmaktan zevk almakta, belli bir iş tutmamakta, zamanı mağazaları dolaşmakla, elbise provaları yaptırmakla, eş dost ziyaretleriyle geçirmektedir. Babası ölünce büyük bir mirasa konar; ancak varını yoğunu tanıştığı bir İtalyan kadın oyuncuya yedirir. Baba mirasını hepten tüketince, eski aile dostları yardımına koşar, ona İstanbul dışında bir iş bulurlar. Felatun Bey, büyük bir utançla İstanbul'dan ayrılmak zorunda kalır. Rakım Efendi, Felatun Bey'in tam karşıtı bir tiptir. Küçük yaşta anasız babasız kalmasına, çok yoksul olmasına rağmen dadısının yardımıyla kendini çok iyi yetiştirir. Çamaşırcılık yaparak kendisini büyüten dadısına minnettardır; kişilikli bir insan olur. Çok çalışarak Fransızca öğrenir, kendisine iyi bir iş bulur, yabancılara Türkçe dersleri verir. Evine cariye olarak aldığı Canan'ı eğitir, yetiştirir ve sonunda onu severek onunla evlenir. Mutlu bir evlilikleri olur.
Detay:
*Ahmet Mithat Efendi'nin 1875 yılında yazdığı romandır.
*Tanzimatı takiben ortaya çıkan ilk Türk romanlarının ana teması "yanlış batılılaşma" üzerine kurulmuştur.
*Karakterlerden Felâtun Bey, batılılaşmayı yüzeysel olarak yorumlamış ve sefa hayatı süren “züppe” bir tipi temsil eder.
*Râkım Efendi ise ona karşıt bir karakter olarak kurulmuştur.
*Oldukça çalışkan ve tutumlu, yazarın idealize ettiği bir Osmanlı beyefendisidir.
*Bu karşıtlık, romantizmin bir özelliğidir.
*Romanın sonunda bu dönem romanlarından bekleneceği üzere Râkım Efendi dilediği hayatı elde ederken, Felâtun Bey yaptığı hataların sonucuna katlanmak zorunda kalır.
*Roman, okuma ve öğrenim yoluyla iş ve kazanç sağlayarak sınıf değiştiren, zenginleşen Rakım Efendi'nin zaferiyle biter.
*İsimlerinde kullanılan "efendi" ve "bey" kavramları da karakterlerin temsil ettikleri değerlerin sembolüdür.
*Yazarın yer yer olay akışını keserek bilgi vermesi, romanın olumsuz yönlerinden biridir.
