İLETİŞİM VE ÖGELERİ - TYT TÜRKÇE - AYT EDEBİYAT ( YKS ) / SONER HOCA

SONER HOCA İLE TÜRKÇE / EDEBİYAT

İçeriğe git

İLETİŞİM VE ÖGELERİ

TÜRKÇE > KONULAR
İLETİŞİM VE ÖGELERİ:

İLETİŞİM:
1-İletişim duygu, düşünce ve bilgilerin türlü yollarla başkalarına aktarılmasıdır.
2-İletişim, gönderici ve alıcı konumundaki iki insan ya da insan grubu arasında gerçekleşen duygu, düşünce, davranış ve bilgi alışverişidir.
3-Duygu, düşünce ve isteklerin yazı, konuşma ve görsel-işitsel araçlarla aktarılmasına iletişim denir.

*İletişim insanların temel ihtiyaçlarındandır.
*İnsanların duygularını, düşüncelerini ve hayallerini başkalarıyla paylaşma ihtiyacı iletişimi ortaya çıkarmıştır.
*Toplumsal kanun ve kuralları sağlıklı işletebilmek için iletişim şarttır.
*İnsanlık tarihi kadar eski olan iletişim, tarihî süreç içinde gelişmiş ve biçimlenmiştir.
*Sosyal ortamda en etkili ve gelişmiş iletişim aracı olarak “dil” kullanılmıştır.
*İnsan duygu ve düşüncelerini en iyi, dil ile anlatır.
*Dille gerçekleştirilen iletişim; resim, şekil, işaret ve vücut diliyle yapılan iletişimden daha güçlü ve daha kullanışlıdır.


İLETİŞİM TÜRLERİ:
*Dille gerçekleştirilen iletişim.
*Jest ve mimiklerle gerçekleştirilen iletişim.
*Resim, şekil, çizgi gibi sembollerle gerçekleştirilen iletişim.
*Simgelerle gerçekleştirilen iletişim.


İLETİŞİM ÖGELERİ:
*İletişim, sosyal yaşamda gerçekleşen bir süreçtir.
*Bu süreç iletişim ögeleriyle biçimlenir.
*Bu ögeler; gönderici, alıcı, ileti, kanal, geri bildirim, kod ve bağlamdır.
*Bir iletişimde "gönderici-ileti-alıcı" öğeleri mutlaka bulunur.
*iletişimi başlatan unsur; göndericidir.
*İletişimin sağlıklı olabilmesi için gönderici durumundaki kişinin, alıcıyı ve onun durumunu göz önünde bulundurması gerekir. Aksi taktirde iletişim, başarısız olur.

Gönderici (Kaynak):
*İletişimi başlatan ögedir.
*Duygu, düşünce ve isteklerin aktarılmasında iletiyi hazırlayan, gönderen kişi ya da topluluktur.
*Amacına uygun bir bilgiyi, isteği, düşünceyi alıcıya gönderir.

Alıcı:
*Kodlanmış iletiyi alan, ona anlam verip kodu çözen iletişim ögesidir.
*İletişimin tam olarak gerçekleşebilmesi için alıcının göndericiye geri bildirimde bulunması gerekir.
*Sözlü bir anlatımda gönderici, konuşan; alıcı, dinleyen kişidir.
*Yazılı bir anlatımda ise gönderici, yazar; alıcı da okuyucudur.

İleti (Mesaj):
*Gönderici ile alıcı arasında aktarılan duygu, düşünce ya da isteklerdir.
*Göndericinin düşüncelerinin, isteklerinin, duygularının görsel veya işitsel hâle dönüşmüş şeklidir.
*İleti “konuşma, yazı, hareket, resim vb.” şekilde gönderilebilir.

Kanal:
*İletinin alıcıya ulaşmasında kullanılan yol ve araçtır.
*Gönderici ile alıcı arasındaki iletinin gönderilme şeklidir.
* “Işık, hava, ses vb.” iletiyi alıcıya taşıyan kanaldır.
*İletinin alıcıya ulaşmasında kullanılan bu yol ve araç ya sözlü ya da yazılı olur.
*İnsan duyu organlarıyla iletiyi alır ve anlamlandırır.

Geri Bildirim (Dönüt):
*Göndericinin iletisine, alıcının verdiği karşılıktır.
*Alıcının göndericiye verdiği tepkidir.
*Alıcının göndericiye verdiği her türlü yanıttır.
*Gönderici, iletinin anlaşılıp anlaşılmadığını geri bildirim sayesinde öğrenir.

Kod (Şifre):
*İletinin özel bir tarzda düzenlenmiş hâlidir.
*Gönderici, iletisini yazıyla, resimle, rakamla vb. aktarabilir. Bunlardan her biri şifredir.
*Dil, iletiyi ulaştırmak için kullanılan en yaygın koddur.
*İletişimin gerçekleşebilmesi için göndericinin ve alıcının aynı kodu bilmesi gerekir.
*Türkçe konuşan bir kişinin iletisinin alıcı tarafından anlaşılabilmesi için alıcının da Türkçe bilmesi gerekir.
*Kodlar bireyin yaşadığı kültürel çevreye bağlı olarak anlam kazanır.
*Örneğin trafik işaretleri, gönderici ve alıcı arasındaki özel bir kodlamadır.

Bağlam:
*İletişimin gerçekleştiği yer.
*İletişime katılan ögelerin birlikte oluşturduğu ortamdır.
*Bağlamsız bir iletişim düşünülemez.


Örnek:

Öğretmen; “Bu sınavda yüksek not almayı bekleyen var mı?” dedi.

Arka sıralardan Ahmet parmak kaldırdı ve “Ben” dedi.

Gönderici: Öğretmen

Alıcı: Öğrenciler

İleti: Bu sınavda yüksek not almayı bekleyen var mı?

Dönüt: Ben

Kanal: Ses

Bağlam: Sınıf

Kod: Dil / Türkçe


Örnek:

Cansız bir varlıkla da iletişim:

>Trafik işareti

Gönderici: Tabela

Alıcı: Sürücü

İleti: Buraya park etmek yasaktır.

Dönüt: Sürücünün park etmemesi

Kanal: Görsel

Bağlam: Sokak

Kod: İşaret




GÖNDERGE – GÖSTERGE – GÖSTEREN – GÖSTERİLEN:

Gönderge:
*Dış dünyada yer alan, bir göstergenin belirttiği nesne veya varlık.
*Dil ile ifade edilebilcek her varlık bir gönderge olarak kabul edilir.

Gösterge:
*Kendi dışındaki bir şeyi gösteren, düşündüren, onun yerini alabilen, sözcük, nesne, görünüş veya olgulara “gösterge” adı verilir.
*İletişim etkinliğinde gösterge temel kavramlardan biridir. Çünkü iletişimde varlık ve objeler değil; onların sembolü olan göstergeler kullanılır.
*En yaygın ve en kullanışlı göstergeler, dil göstergeleridir.

Gösteren: Sözcük, resim, şekil, işaret vb. öğelere “gösteren” denir.

Gösterilen: Gösteren, akılda birtakım görüntüler oluşturuyorsa, bu da “gösterilen”dir.


*Dil bilimde dil ile ifade edilecek her varlık göndergedir.

*Göndergeyi (varlığı) dilde karşılayan dil işaretleri (sözcükler) ise göstergedir.

*Göstergenin somut yönüne (sözcüğü oluşturan ses işaretlerine, harflere) gösteren denir.

*Göstergenin soyut yönüne (varlığı karşılayan anlam yönüne) gösterilen denir.


Örnek:

>kalem (bir varlıktır) >GÖNDERGE

>kalem (sözcük) >GÖSTERGE

>k-a-l-e-m (sözcüğü oluşturan harfler) >GÖSTEREN

>yazı yazmaya yarayan araç (anlam) >GÖSTERİLEN



Göstergeler, dil göstergeleri ve dil dışı göstergeler olmak üzere ikiye ayrılır:

1. Dil Göstergesi:
*Söz veya yazıyla gerçekleştirilen her türlü etkinlik, eylemdir.
*Örneğin her sözcük, bir dil göstergesidir. Ancak "resim, şekil, işaret, hareket, jest ve mimikler" dil dışı göstergelerdir.

2. Dil Dışı Göstergeler:

Doğal gösterge: İlkbaharda ağaçların yeşermesi gibi her türlü doğal durum, “doğal gösterge”dir.

Sosyal gösterge: Görgü kuralları, trafik lambaları gibi unsurlar, “sosyal gösterge”dir.


DİL DIŞI GÖSTERGELER VE ÖZELLİKLERİ:

Belirti:
*Amacı olmayan, istem dışı gelişen doğal göstergelerdir.
*Belirtide gösteren ile gösterilen arasındaki ilişki, sebeplidir.
*Gece bir evin ışığının yanması, insanların yatmadığının belirtisidir, dumanın görülmesi ateşin olduğunu gösterir.

Belirtke:
*İletişim kurma, bir ileti aktarma, bir bilgi verme amacı içeren göstergelerdir.
*Gösteren ve gösterilen arasındaki ilişki sebepsiz ve uzlaşımsaldır.
*Trafik levhaları bu göstergelerdendir.

İkon:
*Dili kullanmadan bilgi ve iletileri aktaran görsel araçlardır.
*Resim, heykel, fotoğraf vb.

Simge:
*Bir toplumda gösterenle gösterilen arasında sürekliliğini koruyan, uzlaşımsal ve genellikle nedensiz ilişkiye dayanan görsel biçimdir.
*Bayrak, güvercin, zeytin dalı vb.

İçeriğe dön