KADI BURHANEDDİN HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ
SANATÇILAR > SANATÇILAR
KADI BURHANETTİN: (14. YÜZYIL)
*Âlim, devlet adamı, hükümdar, Azeri ve Divan edebiyatı şairi.
*Kayseri’de doğmuş, çok iyi bir eğitim almıştır.
*Devlet yöneticiliğinin yanında ilimle de (astronomi-tıp) uğraşmıştır.
*Kayseri’de kadılık yapmış, daha sonra Sivas’ta devlet kurup bu devletin 18 yıl hükümdarlığını yapmıştır.
*1399’da Sivas’ta Akkoyunlu devleti ile yaptığı savaşta yenilince idam edilmiştir.
*Kadı Burhaneddin bu siyasal uğraşları yanında edebiyat ve özellikle şiir ile yakından meşgul olmuş ve özellikle gazel, tuyuğ ve rubailerle dolu büyük bir divan ortaya çıkarmıştır.
*İran şiirini çok iyi bilen Kadı Burhaneddin divan şiirinin ögelerini Türkçeye mal etmede emeği geçen Türk şairlerdendir.
*Kadı Burhaneddin, gazelleri ve tuyuğları ile ün kazanmıştır.
*Tuyuğ nazım şeklini divan edebiyatına kazandırmıştır.
*Gazellerinin gayet içten ve âşıkane olduğu görülür.
*Aşk ve kahramanlık şiirlerinin yanı sıra din ve tasavvuf ile ilgili şiirleri de vardır.
*Şiirlerinde ne mahlası ne de adı bulunmaktadır.
*Şiirlerinde Türkçeyi aruza uydurmakta güçlük çektiği görülür.
*Günlük konuşma dilini şiirlerinde kullanması onun şiirlerine ayrı bir özellik verir.
*Edebî sanatlara, özellikle cinasa düşkündür.
*Bazı şiirlerinde tasavvuf izleri gayet açıkça görülmekle beraber; daha çok, beşeri, maddi aşkı işlemiş ve maceracı, dövüşçü, savaşçı ruhunun izleri çok açık olarak şiirlerine yansımıştır.
*Divan’ı vardır.
KADI BURHANETTİN’İN ESERLERİ:
Divan, İksîrü's-sa'âdât ü esrâri'l-ibâdât, Tercîhu't-Tavzîh (Haşiye 'ale't-Telvîh)
Divan:
*Divan‘ında 1500 gazel, 119 tuyuğ, 20 rubai var.
*Şiirinde adını ya da mahlasını anmaz.
*Edebi sanatlara, özellikle cinasa düşkündür.
İksîrü's-sa'âdât ü esrâri'l-ibâdât
*798'de (1395-96) tamamlanan eser ibadetlerin hikmetleri hakkında olup Kadı Burhâneddin'in aklî ve naklî ilimlerdeki zengin birikimini gösterir.
Tercîhu't-Tavzîh (Haşiye 'ale't-Telvîh)
*Sadrüşşerîa'nın et-Tavzîh adlı eserini tenkit amacıyla Sa'deddin et-Teftâzânî'nin kaleme aldığı et-Telvîh ilâ keşfi hakâ'iki't-tenkih adlı kitaba cevap mahiyetinde bir haşiyedir.
