MEHMET EMİN YURDAKUL HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ
SANATÇILAR > SANATÇILAR
MEHMET EMİN YURDAKUL: (1869-1944)
*Milli Edebiyat Dönemi şairi, yazar, memur, milletvekili.
*"Milli Edebiyat Akımı"nın kurucularındandır.
*Türkçülük akımının önemli temsilcilerindendir.
* “Türk Şairi”, “Milli Şair” olarak anılır.
*İstanbul Beşiktaş’ta doğmuştur.
*Sıbyan mektebinden sonra Beşiktaş Askerî Rüşdiyesi’ne girer.
*Mülkiye İdâdîsi’ne devam etmiş ve yarıda bırakmıştır.
*Maaşsız kâtip olarak Sadâret Dairesi Evrak Kalemi’nde çalışmaya başlar.
*1889’da Mekteb-i Hukuk’a kaydolduysa da buradan da ayrılmak zorunda kalmıştır.
*Edebiyat ve şiirle ilgilenmeye başlar.
*1892’de, Fazilet ve Asalet adlı kitabı dolayısıyla Sadrazam Cevat Paşa’nın tavsiyesi ile memurluğa alınır, ardından evrak müdürü olur.
*O yıllarda Cemâleddîn Efgani’nin sohbetlerine katılır ve fikirlerinden istifade eder.
*1897 Osmanlı-Yunan Muharebesi sırasında hece vezni ve sade bir Türkçe ile şiirler yazmaya başlar.
*Millî duyguları ifade ettiği şiirleri, edebiyat çevrelerinde büyük ilgi görmüştür.
*Mehmet Emin Yurdakul, 1897’de Servetifünun dergisinde yayımladığı birkaç manzumesine, sonradan dört-beş daha katarak 1898 yılında ilk şiir kitabı “Türkçe Şiirler”i yayımlamıştır.
*1907’de İttihat ve Terakkî Cemiyeti’ne girer.
*Önce Erzurum’a sonra Trabzon’a tayin edilir.
*Bahriye Nezâreti müsteşarlığı, Hicaz valiliği, Sivas valiliği yapar.
*Sağlık sebepleri yüzünden istifa edip İstanbul’a döner.
*Türk Yurdu Cemiyeti ile Türk Ocağı'nın kurucuları arasında yer almıştır.
*Türk Ocağı’nın ilk başkanıdır.
*Arkadaşlarıyla "Türk Yurdu" dergisini çıkarır.
*1913’te Musul’dan mebusu olur.
*1914’te “Türkler’in ilk büyük millî şairi” tanıtımıyla Türk Ocağı tarafından adına büyük bir tören düzenlenmiştir.
*Çanakkale savaşları sırasında askerin mâneviyatını yükselten konuşmalar yapar.
*İstanbul’un işgali üzerine bazı arkadaşlarıyla Ankara’ya gitmiştir.
*Halka ve orduya moral verici konuşmalar yapmak üzere Mehmed Âkif ve Sâmih Rifat’la birlikte Anadolu’ya gönderilir.
*Cumhuriyet’in ilânından sonra Şarkîkarahisar ve Şebinkarahisar’dan mebus seçilmiştir.
*1930’da Serbest Cumhuriyet Fırkası’na katılır.
*Urfa ve İstanbul’dan milletvekili seçilir.
*1944’te vefat etmiştir.
*Yazmaya Servet-i Fünun Dönemi’nde şiirle başlamış; Milli Edebiyat ve Cumhuriyet Dönemleri’nde de şiir yazmış bir şairdir.
*“Toplum için sanat” anlayışını benimsemiş ve kişisel duygulara şiirlerinde yer vermemiştir.
* “Cenge Giderken” adlı şiiriyle Millî Edebiyat akımına kapı açan Mehmet Emin, edebî zevkini, küçük yaşta babasından dinlediği halk hikâyelerinden elde etmiştir.
*Mehmet Emin’in yetişmesinde etkili olan şahıslardan biri de Cemâleddîn-i Efgani’dir.
*Batı emperyalizmine karşı mücadele eden Efgānî, Mehmet Emin’de milliyetçilik şuurunun uyanmasına vesile olmuştur.
*Mehmet Emin’in şiirleri, Türk edebiyatında milliyetçilik hareketinin başlangıcı kabul edilir.
*Teknik ve estetik bakımdan güçlü olmayan bu şiirler halkın zevk ve anlayışına hitap ediyordu.
*Şiirlerini sade Türkçe ve hece vezniyle yazmıştır.
*Şiire şekil yenilikleri de getirmiş; dörtlük geleneğinin dışına çıkarak üçer, altışar, sekizer dizeden kurulu şiirler yazmıştır.
*Batıdan alınan nazım biçimlerini de kullanmıştır.
*Şiirlerinin çoğu, duraksızdır. Mehmet Emin Yurdakul, Türk şiirinde durağı kaldıran şair olarak anılmıştır.
*Çoğu zaman uzun manzumeleri tercih etmiştir.
*Uzun dizelerle, söyleyişte, şiiri nesre yaklaştırmıştır.
*Kimi zaman yarım kafiye daha çok ise kelime tekrarına dayalı redif kullanmıştır.
*Lirizmden ziyade didaktizme yakındır.
*Edebiyatı ve özellikle şiiri “Güzellik için olmakla birlikte “iyilik” içindir de.” şeklinde tarif etmiştir.
*Edebiyât-ı Cedîde şairlerinden farkı, sanatın gayesinin millî fayda temin etmek olduğunu belirtmesidir.
*Mehmet Emin'in şiirlerinin ortak paydası; “halkı, karamsar ruh halinden, gerilikten, bilinçsizlikten kurtarmak” ; “halka, kimliği ve tarihini hatırlatarak kendine güven duygusunu aşılamak” ; “halkın, maddî ve manevî açılardan kalkınmasını sağlamak”tır.
*Konularını halkın hayatından ve Türk tarihinden almıştır.
*Eserlerinde “Türkçülük, milliyetçilik, memleketçilik, halkçılık ve inkılâpçılık” ağırlıklı olarak işlenmiştir.
* “Coşku, ulusal duygular, kahramanlık, yüreklendirme ve öğreticilik” öğeleri eserlerinde öne çıkar.
*Onu sadece Ekrem ve Hâmit gibi Türk otoriteleri değil; Rus, Macar ve Alman türkologları da desteklemişlerdir.
*Mehmet Emin Yurdakul’un şiirlerindeki hitabetçi üslup, didaktik unsurların çokluğu, lirizmin sönük oluşu bazı eleştirmenlerce bir eksiklik olarak görülmüştür.
*Fikri yönünün güçlülüğü karşısında şairliğinin zayıf kaldığı değerlendirilmiştir.
*Mehmet Emin, edebiyatta, halkçılık ve milliyetçilik prensibine bağlı kalmıştır.
*Cumhuriyet’ten sonraki yıllarda ortaya çıkan “memleketçi edebiyat”ın oluşmasına da ön ayak olmuştur.
*Mehmet Emin Yurdakul, "milli romantik duyuş tarzı"nın ilk temsilcisidir.
*Şiirde ilk defa “Türk” kelimesini kullanan sanatçımız Mehmet Emin Yurdakul’dur.
- "Ben bir Türküm; dinim, cinsim uludur" (Cenge Giderken)
MEHMET EMİN YURDAKUL’UN ESERLERİ:
Manzum: Türkçe Şiirler, Türk Sazı, Ey Türk Uyan, Tan Sesleri, Ordunun Destanı, Dicle Önünde, Hastabakıcı Hanımlar, Turan’a Doğru, Zafer Yolunda, İsyan ve Dua, Aydın Kızları, Ankara
Manzum-Mensur: Mustafa Kemal
Mensur: Fazilet ve Asalet, Türkün Hukuku, Halk Hükümeti-Halkçılık, Kral Corc’a, Dante’ye
