NATÜRALİZM (TABİATÇILIK)(DOĞALCILIK)(AŞIRI GERÇEKÇİLİK) NEDİR ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
SINIFLAR > LİSE 3 > LİSE-3 / 1. ÜNİTE: GİRİŞ
NATÜRALİZM: (TABİATÇILIK)(DOĞALCILIK)(AŞIRI GERÇEKÇİLİK)
*Natüralizm, 19. yüzyılın sonlarına doğru ortaya çıkmıştır.
*Doğa bilimlerine aşırı bağlılık sonucu oluşan bir akımdır.
*“Doğa olaylarında, aynı nedenler, aynı koşullar altında, aynı sonuçları doğurur.” düşüncesi (determinizm) bu akımla edebiyata yansımıştır.
*Bu akımın kuramsal temellerini Fransız Hippolyte Taine oluşturmuştur.
*Taine'in düşüncelerinden etkilenen Goncourt Kardeşler, ilk doğalcı roman olan Germinie Lacerteux‘u (1864) yazmışlardır.
*Edebiyatta doğalcılık asıl kimliğini, Emile Zola'nın Le Roman Expérimental (Deneysel Roman) adlı eserinde bulmuştur.
*Emile Zola, bu akımın kurucusu olarak görülür.
*Natüralist düşüncede insan, varlık olarak doğanın ayrılmaz bir parçasıdır ve insan bilgisi deneysel bir karakter taşır.
*Natüralistlere göre sanat, doğanın kopyasıdır.
*Natüralist sanatçılar, toplum hayatında da determinizm (gerekircilik) olduğuna düşünüyorlardı.
*Natüralizm, realizmin daha köklü daha abartılı bir şekli olarak görülür.
*Realizmi yeterince gerçekçi bulmayan bu akım, realizmle aynı dönemde gelişmiştir.
NATÜRALİZM AKIMININ ÖZELLİKLERİ:
*Determinist anlayışın edebiyata uygulanmasıdır.
(Tabiat olaylarında aynı sebepler aynı sonuçları doğurur.)
*Natüralistler, insan ruhunu, duygu ve düşüncelerini maddeye indirgemişler; insanı diğer canlılardan farkı olmayan bir varlık olarak incelemişlerdir.
*Toplum, büyük bir laboratuvar; insan, deney konusu; sanatçı da bilgindir.
*Bilimde olduğu gibi yaşamda da rastlantıların yeri yoktur.
*Olaylar ve kahramanlar, bilim adamı gözüyle ele alınır.
*Natüralizmde yazar, kendi kişiliğini gizler; sadece olanları yazar, bir tutanak tutar gibi davranır.
*Roman, natüralist sanatçılar için bir “ameliyat masası”dır.
*Eser yazmak için gözlem gereklidir ama yeterli bir yol değildir.
*Romancı, kahramanın yaşamını yazmadan önce bir bilgin gibi onun fizik ve ruh yapısını incelemelidir.
*Romanlarda kahramanların portreleri (fiziksel ve ruhsal özellikleri) ince ayrıntılarına kadar verilir.
*Soya çekime ve alın yazısına önem verilmiştir. İnsanlar, soy ve genetik özellikleriyle ele alınmıştır.
*Bu akıma göre insanın duyguları, tutkuları, düşünceleri, eylemleri; soyunun ve içinde yetiştiği çevrenin etkisiyle oluşur.
*Kalıtsal özellikler, çevre koşullarıyla birleşip kişinin karakterini oluşturur.
*İnsan davranışlarında içgüdünün payı da dikkate alınır.
*Eser kahramanı olacak kişilerin içinde yaşadıkları ortam, bir araştırmacı gibi araştırılmıştır.
*Tasvirlere ayrı bir önem veren sanatçılar, güçlü tasvirler yapmışlardır.
*Realistlerdeki üslup kaygısı, natüralistlerde yoktur.
*Halkın anlayacağı bir dili tercih etmişlerdir.
*Yaşamın acımasız ve kaba yanlarını da yansıtırlar.
*Yoksul işçiler, köylüler, ayyaşlar, hırsızlar natüralist yazarların çokça ele aldığı kişilerdir.
*Kahramanlar, kültür yapılarına göre konuşturulur.
*Argolar, sokak dili eserde değiştirilmeden verilir.
*Realistler, gerçekler arasında seçme yaptığı halde; natüralistler, gerçeğin çirkin yönlerini de ele alırlar.
*Toplum ve yönetim baskısının meydana getirdiği kötümserlik açıkça belirtilir.
*Yazarlar, çevrenin birey üzerindeki ezici bir etkisi olduğuna inanıyorlardı.
*Bundan dolayı yapıtlarında, iç karartıcı mekânları, gecekondu semtlerini ve yeraltı dünyasını bir belgesel diliyle işlemişlerdir.
*Eserlerde savunulan bir tez vardır.
*Natüralizm, “sanat, toplum içindir” anlayışıyla ve “determinizm”, “soya çekim”, “deneysel roman” kavramlarıyla realizmden ayrılır.
* Natüralizmde roman, öykü ve tiyatro türleri gelişmiştir.
*Tiyatroda kostüm ve dekora önem verilir.
NATÜRALİZM AKIMININ DÜNYADAKİ TEMSİLCİLERİ:
Emile Zola, Guy de Maupassant, Goncourt Kardeşler, Alphones Daudet, John Steinbeck, Gerhart Hauptmann (tiyatro), Theodore Dreiser
TÜRK EDEBİYATINDA NATÜRALİZM:
*Natüralist olarak tanınan ve bilimsel yöntemlerin edebiyatta kullanılmasını savunan Beşir Fuat, natüralizmin temel ilke ve yöntemlerini savunarak dönemin romancı ve öykücülerini etkilemiştir.
*İlk etkilere Ahmet Mithat Efendi tarafından yazılan “Müşahedat” adlı eserde rastlanır.
*Türk edebiyatında bu akımın ilk önemli izleri Tanzimat dönemi sanatçısı Nabizade Nazım’da görülür.
*Edebiyatımızda natüralizm akımına en yakın eserleri veren sanatçı Hüseyin Rahmi Gürpınar’dır.
*Ancak Gürpınar, eserlerinde sosyal eleştiriye yer vermesi yönünden natüralistlerden ayrılır.
NATÜRALİZMİN TÜRK EDEBİYATINDAKİ TEMSİLCİLERİ:
Beşir Fuat, Hüseyin Rahmi Gürpınar, Nabızade Nazım, Ahmet Mithat
