NAZİRE (BENZEK)
SINIFLAR > LİSE 1 > LİSE-1 / 3. ÜNİTE: ŞİİR
NAZİRE (BENZEK):
1-Herhangi bir şairin yazdığı şiire karşılık olarak başka bir şair tarafından konu, şekil, ölçü, hece, uyak sistemi bakımından hemen hemen aynı tarzda şiir yazılmasına nazire (benzek) denir.
2-Sevilen şairlerin şiirlerine özellikle gazellerine başka şairler tarafından vezin, kafiye ve redifi aynı olmak şartıyla yazılan şiirlerdir.
3-Bir şairin manzum bir eserine başka bir şair tarafından aynı vezin ve kafiyede yazılan şiir.
*Kelime Arapça “eş, değer” anlamlarındaki nazir’den gelir.
*Nazire yazma, “tanzir, tanzir etme” diye de anılır.
*Benzeki yazılacak ya da devamı getirilecek şiirin konusu ve teması kavrandıktan sonra aynı ölçü ve kafiye örgüsüyle şiir yazılır.
*Nazirelerin en azından örnek alınan şiir kadar güzel olmasına dikkat edilir.
*Nazirelerin olumsuz anlamda olanlarına nakize denir. Model olarak alınan şiirin tam zıddı ortaya konur.
*Nazire yazmak yazan için bir onur olduğu gibi yazılan için de bir onur, bir taltif olarak görülmüştür.
*Nazire geleneği Türk edebiyatına İran edebiyatından geçmiştir.
*Alay ve şaka yollu yazılmış nazirelere tezhil veya hezil denir.
*Nazîre yazana nazîre-gû, nazîre-perdâz denilmiştir.
*Türk edebiyatında hemen her nazım türündeki şiirler tanzîr edilmekle beraber nazîre en çok gazel ve mesnevi şekillerinde yazılmıştır.
*Nazîrelerde daha ziyade meşhur şairlerin/şiirlerin tanzîr edilmesinin esas sebebi onları geçme arzusu olmakla birlikte üstatları tâzim için de nazîreler kaleme alınmıştır.
*Nazîreler beğeni ve hayranlık yanında hırs veya kıskançlık yüzünden üstünlük iddiasına da dayanabilir.
*Cumhuriyet devrinde dahi, dönemin kimi şairleri tamamen eski tarzda nazîreler kaleme alarak geleneği bir anlamda devam ettirmişlerdir.
*Fazıl Ahmet Aykaç, Halil Nihat Boztepe, Necdet Rüştü Efe, Orhan Seyfi Orhon, Yusuf Ziya Ortaç gibi bazı şairler “tehzîl”leriyle bu geleneği devam ettiren isimlerdir.
