NECİP FAZIL KISAKÜREK HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ
SANATÇILAR > SANATÇILAR
(Ahmet) NECİP FAZIL KISAKÜREK: (1904-1983)
*Cumhuriyet edebiyatı şairi, yazar, memur, yayımcı, ideolog, düşünür.
*İstanbul’da doğdu.
*Kesintili ve düzensiz bir eğitim hayatı olmuştur.
*En son Heybeliada Bahriye Mektebi’nden diploma alamadan ayrılmış; İstanbul Dârülfünunu Felsefe Şubesi’ne kayıt olmuştur.
*Öğrenimi bitmeden devlet bursuyla Paris’e gider.
*Burada kendini eğlenceye ve bohem hayatına vermiştir.
*Türkiye’ye döndükten sonra çeşitli bankalarda çalışır.
*Değişik okullarda öğretmen olarak ders verir.
* “Sabır Taşı” oyunuyla 1940 Cumhuriyet Halk Partisi piyes yarışması birinciliğini kazanır.
*1942’de memurluğu bırakıp geçimini yazı ve yayıncılıktan sağlayamaya başlar.
*Büyük Doğu dergisini çıkarmış ve orada yazarlık yapmıştır.
*Gerek yazıları gerek siyasi duruşu sebebiyle zaman zaman hakkında mahkûmiyetler verilmiştir.
*1980’de Türk Edebiyatı Vakfı, “Türkçe’nin yaşayan en büyük şairi, sultânüşşuarâ” unvanını vermiştir.
*25 Mayıs 1983’te Erenköy’deki evinde ölmüştür.
*Millî Mücadele yıllarında Tercüman gazetesinin edebî ilâvesinde daha çocuk yaştayken bir şiiri yayımlanmıştır.
*1923’te Yeni Mecmua’da yayımlanan, “Kitâbe” (Bir Mezar Taşı) başlıklı şiiri, ilk şiiri olarak anılmaktadır.
*1939’a kadar Yeni Mecmua, Millî Mecmua, Anadolu, Hayat, Varlık dergileri ve Cumhuriyet gazetesinde şiirleri ve hikâyeleri yayımlanır.
*Bu yıllarda yazdığı Kaldırımlar kitabına adını veren şiir dolayısıyla, “Kaldırımlar Şairi” olarak şöhret kazanır.
*Muhsin Ertuğrul’un tesiriyle tiyatroya ilgi duymaya başlar.
*İlk tiyatro eseri “Tohum” 1935’te yayımlanır ve Muhsin Ertuğrul tarafından sahneye konur.
*Nakşibendî şeyhi Abdülhakim Arvâsî ile tanışmasından sonra sanat anlayışında ve eserlerinde dinî-mistik bir eğilim görülür.
*Ruhçu, mistik ve estetik ağırlıklı, haftalık Ağaç dergisini çıkarır.
*Mistik ve metafizik bir eser olan “Bir Adam Yaratmak” adlı oyun ilgi görünce arka arkaya (bazıları şehir tiyatrolarında da sahnelenen) oyunlar kaleme alır.
*Son Telgraf’ta fıkra yazarlığına devam ederken yeni bir teşebbüsle 1943’te Büyük Doğu dergisini çıkarmaya başlar. (1978’e kadar yayımlanmıştır.)
*Büyük Doğu, Batılılaşma sürecini bir sömürgeleşme dönemi olarak görmüş; kurtuluşun, öz değerlerimizde ve İslâmiyet’te olduğu düşüncesini savunmuştur.
*Dergi, içeriği nedeniyle zaman zaman takibe uğramış, toplatılmış ve kapatılmıştır.
*Necip Fazıl, 1950’de Büyük Doğu Cemiyeti adında siyasî bir dernek kurmuş ve başkanı sıfatıyla birçok şehrinde konferanslar vermiştir.
*1950’den sonra edebi açıdan en verimli devresini geçirmiştir.
*Necip Fazıl, “Üstad” olarak anılır.
*Eserlerinde estetik kaygı ve metafizik-psikolojik derinlik görülür.
*Çağdaş insanın bunalımını işlemiştir.
*Düzyazıları da çok olmasına rağmen şairliği ile ön plana çıkmıştır.
*Sembolist ve empresyonist şiir; şuuraltı teorisi; Bergson’un sezgiciliği, egzistansiyalistler ve karamsar, bunalımlı, mistik havasıyla Baudelaire; Necip Fazıl üzerinde etkili olmuştur.
*Şiirde özgün bir çizgi oluşturmuş; şiirimize yeni bir aşama kazandırmıştır.
*Hece vezniyle yazan, ruhçu ve mistik bir şairdir.
*Kitaplarına almadığı bir-iki şiirinde aruzu denemiştir.
*Şiirlerini saf şiir anlayışı ile yazmıştır.
*Şiirlerinde soyutluk hâkimdir.
*Şiirin iç yapısıyla dış yapısı arasında bir uyum olması gerektiği düşüncesindedir.
* “Din, ölüm, korku, aşkta marazî hassasiyet, acı lezzet, her an bir felâket ve trajedik hava” değişmeyen temalarındandır.
*Madde-ruh ilişkisini ve insanın evrendeki yerini konu alan şiirler yazmıştır.
*Necip Fazıl’a göre eşyanın, insanın iç dünyasıyla ilişkisi vardır.
*Eşya, orman, deniz, kaldırım, mangal, heykel gibi bazı objelerin, şairin iç dünyasıyla özdeşleştiği görülür.
*Şiirin estetiği üzerinde ısrarla durmuş; yapıya önem vermiştir.
*Şiirinde, duygu ve düşünce beraber yürür.
*Şiiri biraz da dinsel ve toplumsal kavga sanatı olarak kullanmıştır.
*Necip Fazıl’ın tiyatroları da şiirleri gibi trajik karakter gösterir.
*Şiirlerinde soyut olarak ele alınan kavramlar, oyunlarında kahramanların kişiliklerinde somutlaştırılır.
*Necip Fazıl, tezli tiyatrolar yazmıştır.
*Tohum, Para, Bir Adam Yaratmak gibi piyesleri İstanbul Şehir Tiyatrolarında haftalarca kapalı gişe oynamıştır.
*Necip Fazıl, hikâye ile de uğraşmış; ilk hikâyeleri Cumhuriyet gazetesinde çıkmıştır.
*Hikâyelerinin bir kısmı, kumar ve hasta kumarbaz tipi etrafında gelişmiştir.
*Son yıllarında roman adı altında iki kitap yayımladıysa da hikâye türündeki başarısını romanlarında gösterememiştir.
*Siyasî ve fikrî yazılarıyla Cumhuriyet Dönemi’nin birkaç büyük polemikçi yazarı arasına girmiştir.
*Tenkit sınırlarını aşan ağır ifadeleri, suçlamaları bulunmaktadır.
*Heyecanlı ve mübalağalı çıkışları, fikirlerinden daha fazla itibar görmüştür.
*Parmaksız Salih ve Reis Bey isimli oyunları filme alınmış; Bir Adam Yaratmak da televizyon oyunu olarak gösterime girmiştir.
NECİP FAZIL KISAKÜREK’İN ESERLERİ:
Şiir: Örümcek Ağı, Kaldırımlar, Ben ve Ötesi, Sonsuzluk Kervanı, Çile, Şiirlerim, 101 Hadis
Manzume: Öfke ve Hiciv
Hikâye: Birkaç Hikâye Birkaç Tahlil, Ruh Burkuntularından Hikâyeler, Hikâyelerim
Tiyatro: Tohum, Bir Adam Yaratmak, Künye, Sabır Taşı, Para, Vatan Şairi Namık Kemal, Nâm-ı Diğer Parmaksız Salih, Reis Bey, Ahşap Konak, Siyah Pelerinli Adam, Ulu Hakan Abdülhamid Han, Yunus Emre, Mukaddes Emanet, Senaryo Romanları, İbrahim Edhem, Kanlı Sarık, Püf Noktası
Roman: Aynadaki Yalan, Kafa Kâğıdı (otobiyografik roman)
Otobiyografi: O ve Ben
Monografi: Eseri ve Tesiriyle Namık Kemal, Ulu Hakan Abdulhamid Han, Vatan Haini Değil Büyük Vatan Dostu Vahidüddin, Benim Gözümde Menderes
Manzum Biyografi: Esselâm
Hâtıra: Cinnet Mustatili, Büyük Kapı, Yılanlı Kuyudan, Hac, Renkler ve Sesler ve Nur Mahyaları, O ve Ben, Bâbıâli (otobiyografik)
Röportaj: Konuşmalar
Fıkra: Çerçeve, Tanrı Kulundan Dinlediklerim, Savaş Yazıları
Din-Tasavvuf: Halkadan Pırıltılar, Çöle İnen Nur, Altın Zincir, Altun Halka, O ki O Yüzden Varız, İlim Beldesinin Kapısı Hz. Ali, Hulefâ-i Râşidîn Menkıbelerine Ait Bir Pırıltı Binbir Işık, Peygamber Halkası, Tanrı Kulundan Dinlediklerim, Nur Harmanı, Başbuğ Velilerden 33, Veliler Ordusunda 333, Doğru Yolun Sapık Kolları, İman ve İslâm Atlası, İman ve Aksiyon, Son Devrin Din Mazlumları, Bediüzzaman Said Nursi, Dininizi Öğreniniz, Mümin-Kâfir
Hitabe-Konferans: Abdülhak Hamid ve Dolayısıyla, Müdafaa, Her Cephesiyle Komünizma, Türkiye’de Komünizma ve Köy Entitüleri, İman ve Aksiyon, İki Hitabe, Müdafaalarım, Hitabeler, Sahte Kahramanlar, Yolumuz-Halimiz-Çaremiz, Hesaplaşma, Batı Tefekkürü ve İslâm Tasavvufu, Dünya Bir İnkılap Bekliyor, Ruh Muvazenesi
Senaryo Roman: Vatan Şairi Namık Kemal, Battal Gazi, Yangın Var, Kâtibim, Sen Bana Ölümü Yendirdin, Villa Semer, Deprem, Canım İstanbul, Ufuk Çizgisi, Son Tövbe, En Kötü Patron
Mizah: Nasrettin Hoca
Düşünce: Büyük Doğu Cemiyeti, Yahudilik-Masonluk-Dönmelik, Hücum ve Polemik, Edebiyat Mahkemeleri, Cumhuriyetin 50. Yılında Türkiye’nin Manzarası
Derleme: İstanbul’a Hasret, Vesikalar Konuşuyor
İnceleme-Araştırma-Tahlil: At’a Senfoni, Türkiye’nin Manzarası, Benim Gözümde Menderes, İhtilal, Tarihimizde Moskof, Çepeçevre Sosyalizm, Komünizm ve İnsanlık, İdeolocya Örgüsü/Büyük Doğu’ya Doğru, Tarih Boyunca Büyük Mazlumlar, Ulu Hakan Abdülhamid Han, Yeniçeri, Rapor 1-13, Çepeçevre Anadolu ve Gençlik
Çeviri-Sadeleştirme: Mektubat, El-Mevahibü’l-Ledünniye, Reşahat ayn el-Hayat, Rabıta-i Şerife, Tasavvuf Bahçeleri
