REALİZM (GERÇEKÇİLİK) NEDİR ÖZELLİKLERİ NELERDİR?
SINIFLAR > LİSE 3 > LİSE-3 / 1. ÜNİTE: GİRİŞ
REALİZM: (GERÇEKÇİLİK)
*19.yy’ın ikinci yarısında romantizme tepki olarak doğmuş akımıdır.
*19. yüzyılda deneysel bilimler gelişmişti.
*İnsanın hayatını değiştiren birçok teknolojik yenilik ortaya çıkmış, bilim kendini ispatlamıştı.
*Auguste Comte'un ortaya attığı Pozitivizm felsefesi sonucu, insanın sadece gördüğüne inanması şeklinde özetlenebilecek bir görüş ortaya çıkmıştır.
*Bunun sosyal bilimlerde de geçerli olacağı savunulmuştur.
*Her şeyi maddeden ibaret görmeye başlamışlardır.
*Sanatta da bilimin yöntem ve teknikleri izlenmeli anlayışı oluşmuştur.
*Edebiyatçılar, tıp ve biyolojiye ait eserleri incelemişlerdir.
*İşte “pozitivizm”in edebiyata uygulanması “realizm"i doğurmuştur.
*Realizmde şunlar amaçlanmıştır:
-Sanatı, klasik ve romantik akımların yapaylığından kurtarmak.
-Yenilikçi eserler üretmek.
-Konularını öncelikle yüksek sınıflar ve temalarla ilgili değil, toplumsal sınıflar ve temalar arasından seçmek.
-Günlük yaşamın önyargısız, bilimsel bir tutumla incelenmesi.
-Edebi eserlerin bir bilim adamının klinik bulgularına benzer nesnel bir bakış açısıyla ortaya konması.
*Realizm ilk ürünlerini romantiklerle çağdaş olan Stendhal ve Balzac vermiştir.
“Evrende gözlemcinin bilincinden bağımsız bir gerçeklik vardır.”
REALİZM AKIMININ ÖZELLİKLERİ:
*“Sanat, sanat içindir.” görüşü savunulur.
*İnsanın duygularının onu aldatacağı savunulmuş, görülenin olduğu gibi verilmesinin gerekliliği üzerinde durulmuştur.
*Nesnel anlatıma başvurulmuştur.
*Konular, günlük hayatın gerçeklerinden alınır.
*Realizmde olaylar, yaşanmış olayların ve kişiler de yaşamış kişilerin benzerleridir.
*Olağanüstü görülen istisnai olaylara yer verilmez.
*His ve hayale kapılmadan, "iyi-kötü, güzel-çirkin" demeden, toplum gerçekleri olduğu gibi yansıtılır.
*Kişilerin ruhi davranışlarını etkileyen, onların kişiliklerini oluşturan çevre ve ortamın tasviri önemlidir.
*Gözleme ve araştırmaya önem verilir.
*Dış dünya dikkatle ve objektif olarak incelenir.
*Realizmde ‘doğayı olduğu gibi kopya etmek’ esastır.
*Sanatçı, bir bilim adamı tavrı takınır. Belgelere, aldığı notlara ve anketlere başvurur.
*Toplumu değiştirme amacı gütmeden sadece olanı anlatırlar.
*Sanatçılar, kendi duygu ve düşüncelerini ortaya koymazlar. Bir anlamda taraf tutmazlar.
*Sanatçılar, eserle okuru baş başa bırakmak için kendilerini gizler. Bu yönüyle klasisizme benzer.
*Ölçülü, yalın, duru bir anlatım görülür.
*Kompozisyonun mükemmel olmasına (biçim kusursuzluğuna) dikkat edilir.
*Realizm, roman ve hikâyede etkili olmuştur.
*Realizm, 20. yüzyıl romanının gelişimini önemli ölçüde etkilemiştir.
*Realizmin romantizme üstünlüğü, Gustave Flaubert‘in 1857’de yazdığı “Madam Bovary” romanı ile gözler önüne serilmiştir.
*Realizmin şiirdeki karşılığı “Parnasizm” olmuştur.
Stendhal: "Roman dediğin, bir uzun yol üzerinde gezdirilen aynadır."
Not: Klasikler, "olması gerektiği gibi"; romantikler, "kendi istedikleri gibi"; realistler, “olduğu gibi” anlatırlar.
REALİZM AKIMININ DÜNYADAKİ TEMSİLCİLERİ:
Balzac, Stendhal, Gustave Flaubert, Alphonse Daudet, Tolstoy, Dostoyevski, Ernest Hemingway, John Steinbeck, Charles Dickens, Mark Twain, Jack London, Anton Çehov, Gogol, Maksim Gorki, Turgenyev, Daniel Defoe
Roman: Balzac, Stendhal, Gustave Flaubert, Dostoyevski, Tolstoy, Alphonse Daudet, Ernest Hemingway, John Steinbeck, Charles Dickens, Jack London, Mark Twain, Gogol, Maksim Gorki, Turgenyev, Daniel Defoe
Öykü: Balzac, Alphonse Daudet, Ernest Hemingway, Anton Çehov, Gogol, Turgenyev
Tiyatro: Balzac, Alphonse Daudet, Anton Çehov, Gogol, Turgenyev
TÜRK EDEBİYATINDA REALİZM:
*Realizmden etkilenme ilk olarak Tanzimat’ın ikinci yarısında başlar.
*Recaizade Mahmut Ekrem’in “Araba Sevdası” ve Samipaşazade Sezai’nin “Sergüzeşt” romanları, realizm etkisindeki ilk romanlar olarak sayılabilir.
*Servet-i Fünun’da Halit Ziya, Mehmet Rauf realizmden etkilenmiştir.
*Realizmin edebiyatımızdaki en güçlü temsilcisi Halit Ziya Uşaklıgil olmuştur.
*Servet-i Fünun döneminin bağımsız yazarları Hüseyin Rahmi ve Ahmet Rasim’de de realist etkiler görülür.
*Daha sonra hemen hemen tüm edebi dönemlerde etkisini göstermiştir.
REALİZMİN TÜRK EDEBİYATINDAKİ TEMSİLCİLERİ:
Halit Ziya Uşaklıgil, Recaizade Mahmut Ekrem, Samipaşazade Sezai, Nabizade Nazım, Hüseyin Cahit, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Refik Halit Karay, Ömer Seyfettin, Reşat Nuri Güntekin, Sait Faik Abasıyanık, Memduh Şevket Esendal, Mehmet Rauf, Halide Edip Adıvar
Not: Sabahattin Ali, Halikarnas Balıkçısı, Orhan Kemal, Kemal Tahir, Yaşar Kemal, Fakir Baykurt gibi sanatçılar realizmin bazı özelliklerini sürdürmüştür.
