SALAH BİRSEL HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ
SANATÇILAR > SANATÇILAR
SALAH BİRSEL: (1919-1999)
*Cumhuriyet Edebiyatı yazarı, şair, öğretmen, devlet memuru, müfettiş, çevirmen.
*Asıl adı Ahmet Selâhaddin’dir.
*Bandırma'da dünyaya gelmiştir.
*İlkokulu Saint-Policarpe Fransız İlkokulu’nda, ortaokulu Saint-Joseph Fransız Koleji’nde bitirmiştir.
*Öğrenimine İzmir Erkek Lisesinde devam eder.
*Sonrasında hukuk öğrenimi görmek için İstanbul’a gitmiştir.
*Hem üniversiteye devam eder, hem de Sümerbank’ta memur olarak çalışır.
*Hukuk Fakültesi’nin ikinci sınıfındayken okulu bırakarak İzmir’e dönmüştür.
*İzmir Alsancak Gazi Ortaokulunda tarih ve yazı öğretmenliği; İstanbul Nişantaşı Ortaokulunda Fransızca öğretmenliği yapar.
*İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Felsefe Bölümü'ne girmiş; uzmanlık alanı olarak Avrupa resim sanatını seçen Salâh Birsel, 1948 yılında mezun olmuştur.
*Öğretmenlik, iş müfettişliği, kütüphane müdürlüğü, Ankara Üniversitesi Basımevi Müdürlüğü gibi görevlerde bulunmuştur.
*Salah Birsel, yazar Burhan Arpad ve İhsan Devrim ile birlikte ABC Yayınevini kurmuş; yayınevi, siyasi karşıklıklar sonucu yıkılmıştır.
*Birsel, 13 yıl Türk Dil Kurumu Yayın Kolu Başkanlığı da yapmıştır.
*Hakikat, Ulus, Cumhuriyet, Pazar Güneşi gazetelerinde yazıları yayımlanmıştır.
*1972 yılında emekliye ayrılarak İstanbul’a yerleşmiş; edebiyat çalışmaları üzerine yoğunlaşmıştır.
*Salâh Birsel, Mart 1999 tarihinde geçirdiği bir kalp krizi sonucunda İstanbul'da yaşama veda etmiştir.
*Deneme ve günlük türü ile özdeşleşen Salâh Birsel, edebiyat hayatına şiir ile başlamıştır.
*İlk şiirleri 1937 yılında “Gündüz” dergisinde yayımlanmıştır.
*Şiirleri daha sonra, Yedigün, Ses, Yenilik, Servetifünûn, İnsan, Yenilikler, Yeni Amaç, Sanat ve Edebiyat, Fikirler, Kaynak, İnkılapçı Gençlik, Sokak, İnsan, Seçilmiş Hikâyeler, Yirminci Asır, Nokta, Yenilik, Yeditepe, Soyut, Papirüs, Türk Dili, Milliyet Sanat, Yeni İnsan, Yazko Edebiyat, Gösteri, Varlık, Adam Sanat, Şiir-lik, Dil Dergisi, Türk Dili Dergisi, Yeni Biçem dergilerinde görülür.
*Şiirleri, ince alaya dayanan, yergi ağırlıklı şiirlerdir.
*Şiirlerinde duygudan, lirizmden daha çok zekâya ve akla önem vermiştir.
*Garip ve İkinci Yeni akımlarını kendine göre yorumlamış; kendine özgü bir şiir evreni oluşturmuştur.
*Şiirlerinde halk şiirine yaklaşan yalın bir söyleyişe ulaşmıştır. Modern bir halk şiiri ortaya koymuştur.
*Şiir kuramı üzerine yazdığı yazılardan oluşan “Şiirin İlkeleri” kitabıyla şiire hevesli gençlerin önünü açmıştır.
*Asıl ününü 1970’lerde peş peşe yayımlanan denemeleriyle kazanmıştır.
*Denemelerinde, günlük konuşma dilinde pek az bilinen sözcük ve deyimleri, kendi oluşturduğu ilginç deyişleri kullanmıştır.
*Birsel, kendi dilinin sözlüğünü kuran bir yazar olmuştur.
*Anlatımındaki alaycı tavrıyla denemelerinde özgün bir üslup ortaya koymuştur.
*Parlak zekâsı, geniş kültürü ve ironik yaklaşımları ile eserlerinde farklı bir atmosfer oluşturmuştur.
*Nesirlerinde “mizah” dikkati çekmektedir.
*Eserlerinde geçmişin İstanbul kahvelerini, Beyoğlu’nu, Boğaziçi’ni, alelade insanların yaşamlarından kesitleri anlatmıştır.
*1990'larda tekrar şiire dönmüş; İroni ve humor özellikleri taşıyan şiirleriyle modern şiirimizi tema ve dil bakımından geliştirmiştir.
*Nesir konusunda usta bir yazın yaşamı olan Birsel’in oldukça önemli inceleme yazıları ve dilimize aktardığı çeviri eserleri de bulunmaktadır.
*Edebiyatta "akılcılık"tan yana tavrı, dönemin yazar ve eleştirmenleri arasında geniş bir yankı bulmuştur.
*Zaman zaman “A. Suluklupaşalar” takma ismini kullandığı görülmüştür.
SALAH BİRSEL’İN ESERLERİ:
Şiir: Hacivat’ın Karısı, Kikirikname, Dünya İşleri, Ases, Haydar Haydar, Köçekçeler, Varduman, İnce Donanma, Yalelli, Rumba da Rumba, Çarleston, Baş ve Ayak, Sevdim Seni Ey İnsan, Nardenk, Yaşama Sevinci
Deneme: Şiirin İlkeleri, Kurutulmuş Felsefe Bahçesi, Şiir ve Cinayet, Sen Beni Sev, Amerikalı Tolstoy, Halley Kimi Kurtarır, Asansör, Nezleli Karga, Kediler, Gece Mavisi, Hafiyeler Önde Gider, Gandhi ya da Hint Kirazının Gölgesinde, Yapıştırma Bıyık, Paf ve Puf, Bir Zavallı Sarı At, Şişedeki Zenci, Boğaziçi Şıngır Mıngır, Kahveler Kitabı, İstanbul-Paris, Sergüzeşt-i Nono Bey ve Elmas Boğaziçi, Ah Beyoğlu Vah Beyoğlu, Kendimle Konuşmalar, Seyirci Sahneye Çıkıyor
Günlük: Kuşları Örtünmek, Hacivat Günlüğü, Yaşlılık Günlüğü, Aynalar Günlüğü, Bay Sessizlik, Yalnızlığın Fırınlanmış Kokusu, Yanlış Parmak, Papağanname, Günlük
Roman: Dört Köşeli Üçgen
İnceleme: Fransız Resminde İzlenimcilik, Goethe: Işık... Biraz Daha Işık
Gezi: Kıbrıs'a Selam
Mektup: Geceyarısı Mektupları
Derleme: Rüştü Onur: Şiirleri-Yazıları-Kendisi İçin Yazılanlar
Çeviri:
Baragan'ın Devedikenleri (P. Istrati’den)
Vahşi Kız (J. Anouilh’ten)
Morbacka (Selma Lagerlöf’ten)
Bir Kalbin Ölümü ve Mürebbiye (S. Zweig’den)
Genç Bir Şaire Öğütler (M. Jacob’dan)
Clerambard (M. Ayme’den)
Hizmetçiler (j. Genet’den)
Chaillofdaki Deli (J. Giraııdoux’dan)
Kötülük Kol Geziyor (J. Audiberti’den)
Bütün Gün Ağaçlarda (Marguerite Duras’dan)
Ödülleri:
1970 - TRT Deneme Sanat Ödülü (Keçi Çobanı, Kuzu Çobanı)
1976 - TDK Deneme Ödülü (Şiir ve Cinayet)
1986 - Sedat Simavi Edebiyat Ödülü (Yaşlılık Günlüğü) (Türkiye'de günlük türünde yazılmış bir esere verilen ilk ödül)
1994 - Necatigil Şiir Ödülü (Varduman)
