SİNAN PAŞA HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ
SANATÇILAR > SANATÇILAR
HOCA SİNAN PAŞA: (15. YÜZYIL)
*Divan edebiyatı süslü nesir yazarı, kelam ve matematik âlimi, müderris, devlet adamı.
*İstanbul'un ilk kadısı Hızır Bey'in oğludur.
*İsmi Yusuf olup, lakabı Sinanüddin’dir.
*Sinan Paşa, ilk tahsilini babasından gördü.
*Müderrislik (medrese hocalığı) ve çeşitli devlet görevleri yapmıştır.
*Sinan Paşa Fatih’in teveccühünü kazanmış, onun hocaları arasında yer almış, vezir olmuştur.
*1473’te vezir-i azam olmuş ise de, aynı yıl görevden alındı.
*Hakkındaki dedikodulardan dolayı hapsedildiyse de, âlimlerin araya girmesiyle hapisten çıkarılarak Sivrihisar kadılığına tayin edildi.
*Sinan Paşa, Sultan İkinci Bayezid’in tahta geçmesi üzerine, Edirne Darülhadis müderrisliğine tayin edildi.
*Türkçe eserlerini bu vazifedeyken yazmıştır.
*Vefatına kadar bu görevde kalan Sinan Paşa, 1486’da vefat etti.
*Matematik ve felsefe ile de uğraşmış, tasavvufa gönül vermiştir.
*Şiirleri de vardır. Ama o süslü nesrin ilk temsilcisi sayılır.
*Divan edebiyatında süslü nesrin en iyi örneklerini vermiştir.
*Zekî, kültürlü bir yazardır.
*Son derece cömert ve derviş mizaçlıydı.
*Dünyaya değer vermezdi.
*Tasavvuf ehline büyük muhabbet gösterirdi.
*Eserlerinde din, tasavvuf, ahlak ve felsefe konularına ağırlık vermiştir.
*En önemli eseri tasavvufi düşüncelerin işlendiği “Tazarruname”dir.
*Maarifname ve Tezkiretü'l-Evliya diğer önemli eserleridir.
HOCA SİNAN PAŞA’NIN ESERLERİ:
Türkçe Eserleri:
Tazarruname, Nasihatname (Maarifname), Tezkiret-ül-Evliya
Arapça Eserleri:
Haşiye ala Şerh-il-Mülahhas, Risale min-el-Hendese, Haşiye ale’l Mevakıfi fil-Kelam, Beyzavi Tefsirine Haşiye, Feth-ül-Fethiyye, Risale ala Evveli Kitab-it-Tehareti min-el-Hidaye, Hâşiye alâ Sadrişşerîa ale’l-Vikaye, Talîkāt alâ Hâşiyeti’t-Tecrîd li’s-Seyyidi’ş-Şerîf, Risâle fî halli işkâli muaddili meŝîri’l-Utârid, Ecvibe an itirâzâti’l-Kastallânî fi’l-cüzillezî lâ yetecezzâ
Tazarruname:
*Süslü (Sanatlı) Türk nesrinin ilk büyük örneğidir.
*Türkçe olarak yazmış olduğu ilk ve en meşhur eseridir.
*Nesir halinde olup, içinde yer yer manzum kısımlar vardır.
*Bu tasavvufî eserinde Sinan Paşa, aşk konusunu ele alır ve varlığın aslını bulmaya çalışır.
*Tasavvufi bir eser olup, iki bölümden meydana gelir.
*Birinci bölüm Tazarruat kısmıdır.
*İkinci bölüm ise manzum bir fahriye ve bir hatimeden meydana gelmektedir.
*Bu bölüm, yedi büyük peygamberin hayatını anlatan bir Kısas-ı Enbiya niteliğindedir.
*Sinan Paşa seciler, rediflerle örülmüş sıra cümlelerle akıcı, şiirsel bir anlatım sağlamıştır.
Nasihatname (Maarifname):
*Ahlaka dair, nesir tarzındaki ikinci eseridir.
*Güzel ahlak, ilmin faydası, kanaat, taat ve tevekküle teşvik, sünnet ve adab-ı Nebeviyyeye uymak, sükûtu övme, tövbe ve sadakaya teşvik, ehlullahın medhi gibi mevzular vardır.
*Yer yer hikmetler anlatılır. Nasihatler verilir.
*Didaktik bir eserdir.
*Nasihatname’ye Ahlakname veya Maarifname’de denmiştir.
Tezkiret-ül-Evliya:
*Mensur bir eserdir.
*Evliyaların hayatları ve kerametleri anlatılır.
*Alaeddin Attar’ın Tezkiret-ül-Evliya’sı örnek alınarak hazırlanmış bir eserdir.
