ZATİ HAYATI, EDEBİ KİŞİLİĞİ VE ESERLERİ
SANATÇILAR > SANATÇILAR
ZATİ: (16. YÜZYIL)
*Divan edebiyatı şairi.
*16.yüzyılda gazel ve kaside türlerinde eserler veren önemli divan şairlerimizdendir.
*Balıkesir'de doğdu.
*Asıl adı İvaz Çelebi’dir.
*İyi bir eğitim görmediği, mesleğinin ayakkabıcılık olduğu bilnmektedir.
*II. Bayezid zamanında İstanbul'a gelmiş, caize adı verilen ihsanlardan faydalanmak için padişaha şiirler söylemiştir.
*Yavuz Sultan Selim ve Kanuni Sultan Süleyman zamanlarında da devlet adamlarına kasideler sunarak hayatını sürdüren Zati'nin, Bayezid Cami'nin avlusunda bugünkü Çınaraltı'nda bir dükkânı olduğu, burada misk, tespih, misvak, Kuran-ı Kerim sattığı anlatılır.
*Devrinde üstat olarak kabul edilen sanatçı, Bâkî, Hayatî ve Yahya Bey gibi şairlere hocalık yapmış değerli bir şairdir.
*Çok şiir yazmış, üç divan oluşturacak kadar gazel ve kasideler yazmıştır.
*Asıl ustalığını gazel ve kaside alanında gösteren şair, kaynakların verdikleri bilgiye göre çok kolay, hatta para karşılığı şiir yazdığı söylenir.
*Onun hakkında sanat kaygısı taşımadan şiir yazdığı, çok sayıda şiir yazmasından dolayı sık sık tekrara düştüğü, remilci dükkânında kendisine getirilen şiirleri düzeltirken bazılarını alıp kendine mal ettiği yönünde olumsuz değerlendirmeler yapılmıştır.
*Buna karşılık köklü bir eğitim almadan kendi kendini yetiştirerek şairler arasına girmesi, sağır olduğu halde sanatını geliştirmesi ve dükkânını şairlerin eğitim aldığı bir ortam haline getirmesi takdir edildiği hususlardır.
*Gördüğü, yaşadığı, içinde yetiştiği sosyal ortamı da şiirlerine aksettirmeyi başarmıştır.
*Hemen hemen bütün edebî sanatları şiirlerinde kullanmış, aynı zamanda muamma benzeri harf ve kelime oyunlarıyla şiirlerini renklendirmeye çalışmıştır.
*Kasideleri, gazellerinin aksine ağır bir dille yazılmıştır.
ZATİ’NİN ESERLERİ:
Divan, Şem‘ü Pervâne, Letâif, Edirne Şehrengizi, Ahmed ü Mahmûd, Ferruhnâme, Siyer-i Nebî, Fâl-ı Kur’ân
Divan:
*Sehî, Latîfî ve Âşık Çelebi tezkirelerinde farklı rakamlar verilmekle birlikte yeni araştırmalarda şairin 1825 gazeli ve doksan kadar kasidesi bulunduğu ortaya konulmuştur.
*Divanında yalnızca gazelleri bulunmaktadır.
Letâif:
*Zâtî’nin iki letâifi vardır.
*İki bölümden oluşan ilk letâifin birinci bölümünde Zâtî’nin devrin ileri gelenleriyle şairleri hakkında yazdığı latifeler yer alır.
*İkinci bölümde ise dönemindeki meslek ve sanat erbabı mizahî yönden ele alınmıştır.
