İKİLEME (Tekrar/Yineleme Grubu)
TÜRKÇE > KONULAR > SÖZCÜK ANLAMI
İKİLEME: (Tekrar/Yineleme Grubu)
*Anlatımı etkili hale getirmek ya da anlamı pekiştirmek için yapılan kelime tekrarına “ikileme” denir.
Not: İkilemeyi oluşturan sözcüklerin arasına noktalama işareti konmaz. Sözcükler ayrı yazılır.
>İkilemeler değişik şekillerde oluşabilir:
a) Aynı kelimeyle yapılan ikilemeler:
uzun uzun, boy boy, ağır ağır, üçer üçer…
Not: Fiilimsiler kullanılabilir: koşa koşa, ağlaya ağlaya
b) Eş ya da yakın anlamlı kelimelerle yapılan ikilemeler:
kılık kıyafet, mal mülk, ak pak, köşe bucak, hısım akraba, akıl fikir, doğru dürüst, akıllı uslu…
c) Zıt anlamlı kelimelerle yapılan ikilemeler:
iyi kötü, aşağı yukarı, ar geç, İrili ufaklı…
d) Biri anlamlı, biri anlamsız kelimelerle yapılan ikilemeler:
eski püskü, ev mev, eğri büğrü, saçma sapan…
e) Biri olumlu, biri olumsuz kelimelerle yapılan ikilemeler:
gelir gelmez, belli belirsiz, yerli yersiz
f) İkisi de anlamsız kelimelerle yapılan ikilemeler:
ıvır zıvır, çıtı pıtı, abur cubur, eciş bücüş, mırın kırın, abuk subuk, paldır küldür
g) Yansıma kelimelerle yapılan ikilemeler:
çatır çatır, horul horul, kütür kütür
h)Hal eki alan sözcüklerle:
sırt sırta, elden ele, günden güne, derinden derine
ı) Belli bir kurala bağlanmadan yapılan ikilemeler:
kurda kuşa, iğneden ipliğe, tası tarağı…