İSİMLERİN YAPISI
TÜRKÇE > KONULAR > SÖZCÜK YAPISI
İSİMLERİN YAPISI
1-Basit İsim:
*Yapım eki almamış ve tek sözcükten oluşmuş isimlerdir.
*Çekim eki alabilirler.
Çocuk, İstanbul, Geyik, Gül
2-Türemiş İsim:
*Yapım eki almış ve tek sözcükten oluşmuş isimlerdir.
*Çekim eki de alabilirler.
Açlıktan, Yorgunlar
Not: Türemiş isimler; fiilden, isimden ya da yansımadan türeyebilir.
*Fiilden türemiş isimler:
Bil-gi, Sil-gi, Kaç-ık, Uç-ak, Yaz-gı, Çöz-üm, Yat-ak
*İsimden türemiş isimler:
Göz-lük-çü, Alman-ca, Meslek-taş, Tuz-suz, Beş-inci
*Yansımadan türemiş isimler:
Cıv-ıltı, Gür-ültü, Pat-ırtı, Uğ-ultu
3-Birleşik İsim:
*Birden fazla sözcükten oluşan isimlerdir.
*Çeşitli Şekillerde Oluşabilir:
İsim+İsim: (İsim tamlaması şeklinde olabilir.)
Aslanağzı, Danaburnu, Gözbebeği, Hanımeli, Ateşböceği, Yerelması, Rüzgargülü, Arıkuşu, İşyeri, Serçeparmak, Camgöbeği, Atatürk, Binbaşı, Beşiktaş, Soyadı
Sıfat+İsim: (Sıfat tamlaması şeklinde olabilir.)
Acıgöl, Boşboğaz, Ortakulak, İlkokul, Kabakulak, Eskişehir, Sivrisinek, Açıkgöz, Yenikapı, Uludağ, Bozkır
İsim+Fiil:
Mirasyedi, Yurtsever, İmambayıldı, Ateşkes, Tanksavar, Kuşkonmaz, Külbastı, Hünkarbeğendi, Gecekondu, Isıölçer
Fiil+Fiil:
Kaptıkaçtı, Dedikodu, Çekyat, Gelgit, Biçerdöver, Uyurgezer, Çakaralmaz
Fiil+İsim:
Atardamar, Toplardamar, Albeni
İsim+Fiilimsi:
Ağaçkakan, Oyunbozan, Çöpçatan, Dalgakıran
Yansıma+Yansıma:
Çırçır, fısfıs, çıtçıt
Not: Birleşik isimler oluşurken ses değişiklikleri meydana gelebilir.
Cuma-ertesi: Cumartesi
Kayın-ana: Kaynana
Kahve altı: Kahvaltı
Sütlü aş: Sütlaç
Ne asıl: Nasıl
Ne için: Niçin
Not: Birleşik isimler oluşurken sözcükler gerçek anlamını yitirebilir.
Aslanağzı (Mecaz+Mecaz)
Mirasyedi (Gerçek+Mecaz)
Uyurgezer (Gerçek+Gerçek)