ANLATICI BAKIŞ AÇILARI
TÜRKÇE > KONULAR > ANLATIM TÜRLERİ (ANLATIM BİÇİMLERİ)
ANLATICI BAKIŞ AÇILARI:
*Anlatmaya bağlı edebî metinlerde genel olarak üç tür bakış açısı kullanılır.
*Anlatıcı, 3 farklı konumdan birinde yer alır.
*Bir başka ifadeyle birinci ve üçüncü kişili anlatımlar, üç temel bakış açısına sahiptir:
>Hâkim (İlahi) Bakış Açısı:
*Anlatıcı olayın merkezinde yer alan biri değildir fakat olayla ilgili her şeye hakimdir.
*Bu yöntemde sınırsız bir bakış açısı vardır.
*Anlatıcı, anlatılanların tamamını bilen bir varlıktır.
*Kahramanların gizli konuşmalarını, kafalarından ve gönüllerinden geçeni de anlatır.
*Kahramanlardan daha çok şey bilir.
*Zaman zaman kendi yorumlarını ekleyebilir; açıklamalarda ve yargılarda bulunabilir.
*Ne kadar kişi varsa her birinin açısından olayları ayrı ayrı görmemiz sağlanır.
*Üçüncü tekil kişi ağzından anlatım vardır.
>Kahraman Anlatıcının Bakış Açısı:
*Metnin anlatıcısı, olayın merkezinde yer alan bir kahramandır.
*Bu yöntemde olayı anlatan "ben" vardır.
*Olayları anlatan kişinin bilgisi, kahramanlardan birinin bilgisiyle sınırlıdır.
*Anlatılan olayları kendi gözlemleri ve bilgisi kadar aktarabilir.
*Anlatıcı kendisiyle ilgili olayları anlatırken 1. tekil kişiyi (yürüyordum, kalktım…), diğer kişilerle ilgili olayları anlatıyorken de 3. tekil kişiyi (gördü, baktı…) kullanır.
*Olaylar, anlatıcının başından geçtiği ya da gözüyle gördüğü biçimiyle anlatıldığından, inandırıcılığı yüksektir.
*Okuyucuda gerçeklik duygusu oluşturur.
>Gözlemci Anlatıcının Bakış Açısı:
*Metnin anlatıcısı, olayın merkezinde yer almayan biridir.
*Bir kamera tarafsızlığıyla olup biteni ifade eder.
*Bu yöntemde olaylar dışarıdan görüldüğü biçimiyle nesnel bir tarzda aktarılır.
*Anlatıcı, kahramanlardan daha az şey bilir.
*Olaylar bize anlatılmıyor da kişinin gözünün önünde oluyormuş izlenimi verilir.
*Kişilerin duygu ve düşünceleri, eylemlerinden çıkartılır.
*Kişiler ve iç dünyaları hakkında, kendi söyledikleri ve davranışları izlenerek bir fikir sahibi olunabilir.
*Anlatım, üçüncü tekil kişi ağzından yapılır.
>ANLATIM TÜRLERİ (ANLATIM BİÇİMLERİ)
- ÖYKÜLEYİCİ ANLATIM (HİKÂYE ETME)
- ANLATICI
- ANLATICI BAKIŞ AÇILARI
- BETİMLEYİCİ ANLATIM (TASVİR ETME)
- PORTRE
- AÇIKLAYICI ANLATIM
- ÖĞRETİCİ ANLATIM
- TARTIŞMACI ANLATIM
- KANITLAYICI ANLATIM
- EMREDİCİ ANLATIM
- SÖYLEŞMEYE BAĞLI ANLATIM (DİYALOG)
- DESTANSI (EPİK) ANLATIM
- COŞKU VE HEYECANA BAĞLI (LİRİK) ANLATIM
- DÜŞSEL (FANTASTİK) ANLATIM
- GELECEKTEN SÖZ EDEN ANLATIM
- MİZAHİ ANLATIM