DÜŞSEL (FANTASTİK) ANLATIM
TÜRKÇE > KONULAR > ANLATIM TÜRLERİ (ANLATIM BİÇİMLERİ)
11-DÜŞSEL (FANTASTİK) ANLATIM:
* “Düş” kelimesi, gerçek olmayan şeyler için, gerçekleşmesi istenen şeyler için, umutlar için kullanılır.
* “Düşsel” kelimesi için gerçek olmayan, hayalî anlamlarını kullanabiliriz.
*Düşsel (fantastik) anlatım, insan gerçekliğinin dışında “doğaüstü olayların”, tamamen hayal yoluyla oluşturulan “olağanüstü olayların” anlatıldığı anlatım biçimidir.
*Bu anlatımda özel bir kurmaca dünya tasvir edilir.
*Hayal ürünü olaylar, belli bir plan çerçevesinde anlatılır.
*Kişiler, çoğu zaman gerçekten uzak kişilerdir.
*Zaman zaman gerçek yaşamdan kişiler olsa bile bu kişiler, yaptıklarıyla ve nitelikleriyle gerçek olmayan kişilikler hâline bürünür.
*Destanlarda ve mitlerde görülen olağanüstü olay ve kişiler, bu anlatım türü ile aktarılmıştır.
*Özellikle fablda, hayvanların düşünmesi, konuşması düşsel bir anlatımla okuyucuya aktarılabilir.
*Bu tür anlatımda zamanın ötesinde bir anlatım tercih edilebilir.
*Zaman, belirli veya belirsiz olabilir.
*Daha çok di'li veya miş'li geçmiş zaman kipi kullanılır.
*Mekanlar, anlatıcının zihninde hayal gücünü kullanarak tasarlanır.
*Bu anlatım türünde kurgusallık-kurmaca ön plandadır.
*İmge, hayal, varsayım, abartma, kişileştirme gibi öğeler çokça kullanılır.
*İnsan dışındaki cansız varlıklar ya da farklı canlılar, kişileştirilebilir.
*Genelde, destan, fabl ve masallarda kullanılır.
*Bu anlatım türüyle roman ve hikâye de yazılabilir.
*Günümüzde tüm dünya tarafından bilinen postmodern romanlar Yüzüklerin Efendisi, Harry Potter vb. düşsel – fantastik anlatım türüne örnek olarak gösterilebilir.
*Şeyh Galip’in Hüsn-ü Aşk mesnevisi de bu anlatım türüne örnektir.
Örnek:
“Çok çok zaman önce Anadolu'muzun doğusunun doğusunda ünlü bir Kafdağı varmış. Kafdağı, öyle böyle dağlardan değilmiş, soylu soplu, adı sanı belli bir dağlar padişahıymış. Koskocaman yamaçları, uçları bulutlara varan dorukları, yemyeşil uzanan etekleri varmış. Yaşarmış oğulları, kızları arasında. Kafdağı'nın kendisine benzeyen oğulları, kızları varmış. O bölgede bir dağ ailesi kurmuş.”
>ANLATIM TÜRLERİ (ANLATIM BİÇİMLERİ)
- ÖYKÜLEYİCİ ANLATIM (HİKÂYE ETME)
- ANLATICI
- ANLATICI BAKIŞ AÇILARI
- BETİMLEYİCİ ANLATIM (TASVİR ETME)
- PORTRE
- AÇIKLAYICI ANLATIM
- ÖĞRETİCİ ANLATIM
- TARTIŞMACI ANLATIM
- KANITLAYICI ANLATIM
- EMREDİCİ ANLATIM
- SÖYLEŞMEYE BAĞLI ANLATIM (DİYALOG)
- DESTANSI (EPİK) ANLATIM
- COŞKU VE HEYECANA BAĞLI (LİRİK) ANLATIM
- DÜŞSEL (FANTASTİK) ANLATIM
- GELECEKTEN SÖZ EDEN ANLATIM
- MİZAHİ ANLATIM