ATEBETÜ’L-HAKAYIK VE ÖZELLİKLERİ - TYT TÜRKÇE - AYT EDEBİYAT ( YKS ) / SONER HOCA

SONER HOCA İLE TÜRKÇE / EDEBİYAT

İçeriğe git

ATEBETÜ’L-HAKAYIK VE ÖZELLİKLERİ

EDEBİYAT > İSLÂMİ DÖNEM (DİN DÖNEMİ) > İSLÂMÎ DÖNEMDE İLK ÜRÜNLER
ATEBETÜ’L-HAKAYIK: (12. Yüzyıl)
*12.yy.da “Edip Ahmet Yükneki” tarafından kaleme alınmış didaktik bir eserdir.
*Eser Karahanlı beylerinden Muhammed Dâd Sipehsalar'a sunulmuştur.
*Atabet’ül Hakayık “Hakikatler eşiği” anlamına gelir.
*Nasihatname olarak yazılmıştır.
*Ahlak ve öğüt kitabıdır.
*Bu eserde Edip Ahmet, ahlaklı insan olmanın yollarını, ahlak ilkelerini açıklamış, çeşitli ahlaki öğütlerde bulunmuş, İslami düşünce ve görüşlere yol gösterici olmuştur.   
*14 bölümden meydana gelen eserin her bölümünde ayrı ayrı konular işlenir.
*Baştaki 5 bölüm giriş, şairin adını verdiği 8 bölüm asıl konu, sondaki 1 bölüm de bitiriş bölümüdür. (Girişi gazel şeklindedir.)
*Cömertlik, doğruluk, ilim, iyilik, erdem ve alçakgönüllülük gibi konular yer alır.
*Eser, 46 beyit ve 101 dörtlükten meydana gelmiştir.
*Dörtlükler manilerdeki gibi aaxa şeklinde kafiyelenmiştir.
*Aruz ve hece ölçüsü birlikte kullanılmıştır.
*Aruz vezniyle yazılan bölüm, aruz ölçüsünün “feûlün feûlün feûlün feul” kalıbıyla yazılmıştır.
*Hakaniye lehçesiyle yazılmıştır.
*Eserin dili biraz ağırdır. Arapça ve Farsça kelimelere rastlanır.
*Telmih (hatırlatma) sanatı kullanılmıştır.
*Eser teknik yönden zayıftır.


EDİP AHMET YÜKNEKİ: (12. YÜZYIL)
*Edip Ahmet Yükneki, 11. yüzyılın sonu ile 12. yüzyılın ilk yarısında Semerkant yakınlarındaki Yüknek beldesinde yaşamıştır.
*Hakkında fazla bilgi bulunmayan yazarın yaşamı halk arasında daha çok, menkıbelere (dinî hikâyelere) dayandırılmıştır.
*Eserinden, iyi bir tahsil gördüğü, özellikle dinî ilimleri öğrendiği anlaşılmaktadır.
*Gözleri görmeyen şair, Arapça ve Farsçanın yanında tefsir, hadis gibi İslami ilimleri de öğrenmiştir.
*Şiirlerinde de his ve duygudan ziyade öğretici yön ağır basmaktadır.
*Bazı söyleyişleri bir atasözü gibi dilden dile dolaşmıştır.
*Atabet'ül Hakayık'ı yazdıktan sonra ün kazanan bu Karahanlı devri şairinin yaşamı, menkıbelerle aktarılmış ve şöhreti ölümünden sonra da asırlarca devam ettirmiştir.


TARİH İÇİNDE TÜRK EDEBİYATI



İSLAMİYET ÖNCESİ (DESTAN DÖNEMİ)




İSLÂMİ DÖNEM (DİN DÖNEMİ)











BATI ETKİSİNDE TÜRK ED. (MODERN DÖNEM)




  • MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNDE HİKÂYE
  • MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNDE ROMAN
  • MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNDE TİYATRO
  • MEMLEKET EDEBİYATI
  • MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ EDEBİYATI





    • CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI



      CUMHURİYET DÖNEMİNDE COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER



      CUMHURİYET DÖNEMİNDE OLAY ÇEVRESİNDE OLUŞAN EDEBÎ METİNLER

      ANLATMAYA BAĞLI EDEBÎ METİNLER
      (HİKÂYE-ROMAN)



      GÖSTERMEYE BAĞLI EDEBÎ METİNLER
      (TİYATRO METİNLERİ) (DRAMA METİNLERİ)


      İçeriğe dön