CUMHURİYET DÖNEMİNDE ŞİİR - TYT TÜRKÇE - AYT EDEBİYAT ( YKS ) / SONER HOCA

SONER HOCA İLE TÜRKÇE / EDEBİYAT

İçeriğe git

CUMHURİYET DÖNEMİNDE ŞİİR

EDEBİYAT > BATI ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATI(MODERN DÖNEM) > CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI > CUMHURİYET DÖNEMİNDE COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER
CUMHURİYET DÖNEMİNDE ŞİİR:
(CUMHURİYET DÖNEMİNDE COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER)

*Cumhuriyet'in ilk yıllarında şiirde, Milli edebiyat döneminin şairleri etkilidir.
*Kurtuluş Savaşının acıları, yeni kurulan devletin kuruluş ilkeleri şiire yansır.
*Halk şiiri geleneği, Cumhuriyet Dönemi şiiri için en önemli kaynak olmuştur.
*Anadolu insanı ve Anadolu’yu anlatan şiirler yazılmış; fakat çoğu şair Anadolu’ya dıştan bakmıştır.
*Şiirlerde hamasi (destansı) söyleyişler dikkati çeker. Nutuk havasında didaktik şiirler yazılmıştır.
*Ulus sevgisi, yurdu tanıtma ve yüceltme coşkusu şiirlerde önemli yer tutar.
*Gurbet teması şiirlerde sıkça işlenmiştir.
*Sade bir dil kullanılır.
*Şiirde, içerik zenginleştikçe, konular toplumsallaştıkça dış yapı özellikleri (ölçü, uyak gibi ögeler) kullanılmamaya başlar.
*Şiir, biçim bakımından serbestleşmiştir.
*Aruz ölçüsü yerine hece ölçüsü yaygınlaşmıştır. Ahmet Haşim, Yahya Kemal aruzla şiir yazmaya devam etmiştir.
*Şiirde biçim ve içerik açısından büyük değişiklikler olmuş, çeşitli şiir toplulukları ortaya çıkmıştır.
*Batı edebiyatı ölçüsünde başarılı örnekler verilir.
*1940’tan sonra serbest şiir yaygınlaşmıştır.
*Şiirde her türlü konu ele alınır.


Ayrıntılar:

*Nazım Hikmet, Ahmet Arif, Fazıl Hüsnü, Cahit Külebi gibi şairler Anadolu’yu gerçekçi biçimde anlatmıştır.

*Kemalettin Kamu, Ömer Bedrettin Uşaklı gibi şairler, Millî Edebiyat akımından hece veznini devralıp küçük duyarlılıkları, doğa ve yurt güzelliklerini konu edinmişlerdir.

*Ahmet Kutsi Tecer, folklordan; Ahmet Hamdi Tanpınar, tarihten ve psikolojiden beslenmişlerdir.

*Ahmet Muhip Dıranas şiirinde simgeler ön plana çıkarırken; Cahit Sıtkı Tarancı, günlük yaşamdan sahnelere, yaygın izlenimlere, duyarlılığa yer vermiştir.

*Necip Fazıl Kısakürek gibi şairler, insanın iç dünyasına yönelik araştırmalara girmiş, gizemci düşünceler dile getirmiştir.

*Nâzım Hikmet, geleneksel kalıpları kıran şiiri ve Marxçı görüşe bağlı içeriğiyle yenilik oluşturmuştur.

*Garip hareketinin temsilcileri (Orhan Veli Kanık, Melih Cevdet, Oktay Rıfat) şairaneliğe ve şiirde aşırı duyarlılığa karşı çıkmış; vezinsiz şiiri yaygınlaştırmışlardır.

*Attilâ İlhan, toplumsal konuları, imgeye ve duyarlığa daha geniş yer vererek işleyen eğilimin temsilcisi olmuştur.

*Bedri Rahmi Eyüboğlu, Behçet Necatigil, Cahit Külebi, Necati Cumalı; doğa, aşk, yaşam, sevgi, barış, özgürlük vb. konuları işleyen aydınlık şiirin temsilcileri olmuştur.

*Asaf Halet Çelebi'nin şiirine eski uygarlıkların, tasavvufun, folklorun katkısı görülür.

*Dönemin en üretken şairi Fazıl Hüsnü Dağlarca; insanın, tanrı, evren, tarih, zaman karşısındaki yerini, yer yer karanlık imgelerle sezdirmeye çalışır.

*İkinci Yeni şiirin temsilcileri Edip Cansever, İlhan Berk, Cemal Süreya, Turgut Uyar, Sezai Karakoç ve Ece Ayhan; çağdaş dünyanın karmaşası içinde bunalan insanın tedirginliğini, yer yer kapalı bir şiir diliyle anlatırlar.

*Kemal Özer, Ataol Behramoğlu, toplumsal eylemlere; Refik Durbaş, kentin yaşamında çizgi dışı kalmış kitlelerin temsilcilerine; Hilmi Yavuz, kültürel kaynaklara ve tarihe yönelen eserler vermiştir.

*Salah Birsel, ironiyi; Metin Eloğlu, toplumsal yergiyi ve Can Yücel, siyasal yergiyi şiirlerinde kullanmıştır.


Cumhuriyet Şiiri – Tarihi Akış:
*Roman ve öykü türünde olduğu gibi, Cumhuriyet döneminin ilk yıllarında daha önceki yıllardan bu döneme gelen şairlerle karşılaşılır.
*Bu şairlerin başında, ulusal yazın anlayışını yansıtan Türkçe ve hece ölçüsüyle etkileyici şiir örnekleri veren Beş Hececiler gelir.
*Beş Hececiler, şiirlerinde kahramanlık duygularını kamçılayan temalara yer verir.
*Beş Hececilerin izinden giden Kemalettin Kamu, Behçet Kemal, Ahmet Kutsi, Ömer Bedrettin gibi şairler duygusal bir anlatımla Anadolu’yu işlemiş ve övmüşlerdir.

1920'lı Yıllar…
*Necip Fazıl Kısakürek, lirizmin ağır bastığı şiirler yayımlamıştır.
*Kemalettin Kamu’nun, içten duygularla yazdığı, lirizmin ağır bastığı, yurtseverlik temasını işlediği şiirleri yayımlanır.
*Necmettin Halil Onan, Ahmet Hamdi Tanpınar ve Ömer Bedrettin Uşaklı bu yılların şairleri arasındadır.

1930'lu Yıllar…
*Ercüment Behzat Lav ölçülü, uyaklı şiire karşı çıkışıyla dikkati çekmiştir.
*Gerçeküstücülükten başlayarak değişik şiir akımlarını deneyen şair, şiirimize alaysılamayı getiren ilk şair olma özelliğini taşır.

1940'lı Yıllar…
*Toplumcu-gerçekçilik çizgisinde ilerleyen şiirimizde “Kırk Kuşağı” olarak adlandırılan şairlerle karşılaşırız:
Hasan İzzettin Dinamo, Rıfat Ilgaz, Cahit Irgat, A. Kadir, Ömer Faruk Toprak, Enver Gökçe, Ahmet Arif, Vedat Türkali, Abdülkadir Demirkan, İlhami Bekir Tez, Mehmet Kemal, Niyazi Akıncıoğlu
*Bunlar, İkinci Dünya Savaşı nedeniyle çekilen sıkıntının, gittikçe artan yoksulluğun etkisiyle şiirler yazmışlardır.
*Toplumcu şairler kuşağı oluşturmuşlardır.
*Ortak temaları, barış, özgürlük, eşitliktir.

1950'li Yıllar…
*1950'li yıllarda, toplumcu şairlerin yeni şiirler yayımlamadıkları dikkati çeker.
*Şiirlerde işledikleri temalar sakıncalı bulunmuştur.
*Bu yıllarda ilk şiir kitabı yayımlayan şairler Mehmet Başaran, Talip Apaydın ve Fazıl Hüsnü’dür.
*Şairler köy gerçeğine yönelmişlerdir.
*Köy ve köylüyle ilgili temalar, gözleme dayanılarak, gerçekçi bir görüşle verilmiştir.
*1950'li yılların başlarında şairler bir topluluk kuramamış bağımsız kalmışlardır.
*Behçet Necatigil, bağımsız bir şair olarak kendi kişiliğini yansıtan şiirler yayımlamaya başlar.
*Bu yıllarda dikkat çeken bir başka şairimiz de Atilla İlhan’dır.
*Atilla İlhan, zengin imgeler, değişik benzetmelerle renklendirilmiş, insanın duygularını yansıtmaya yönelik şiirler yazmıştır.
*Ellili yılların bağımsız şairleri arasına, Salah Birsel'i de eklenebilir.
*Alaysı ifadeyle düşündürücü şiirler yazarak şiirimize yenilik getirmiştir.

1960'lı yıllar…
*1960'lı yıllarda yeni bir toplumcu şair kuşağı yetişir.
*Can Yücel şiirin lirizmi içine gülmeceyi sokmayı başarır.

CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI

CUMHURİYET DÖNEMİNDE COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER

CUMHURİYET DÖNEMİNDE OLAY ÇEVRESİNDE OLUŞAN EDEBÎ METİNLER
ANLATMAYA BAĞLI EDEBÎ METİNLER
(HİKÂYE-ROMAN)

GÖSTERMEYE BAĞLI EDEBÎ METİNLER
(TİYATRO METİNLERİ) (DRAMA METİNLERİ)


TARİH İÇİNDE TÜRK EDEBİYATI



İSLAMİYET ÖNCESİ (DESTAN DÖNEMİ)




İSLÂMİ DÖNEM (DİN DÖNEMİ)











BATI ETKİSİNDE TÜRK ED. (MODERN DÖNEM)




  • MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNDE HİKÂYE
  • MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNDE ROMAN
  • MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNDE TİYATRO
  • MEMLEKET EDEBİYATI
  • MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ EDEBİYATI





    • CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI



      CUMHURİYET DÖNEMİNDE COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER



      CUMHURİYET DÖNEMİNDE OLAY ÇEVRESİNDE OLUŞAN EDEBÎ METİNLER

      ANLATMAYA BAĞLI EDEBÎ METİNLER
      (HİKÂYE-ROMAN)



      GÖSTERMEYE BAĞLI EDEBÎ METİNLER
      (TİYATRO METİNLERİ) (DRAMA METİNLERİ)


      İçeriğe dön