DİĞER TÜRLER - TYT TÜRKÇE - AYT EDEBİYAT ( YKS ) / SONER HOCA

SONER HOCA İLE TÜRKÇE / EDEBİYAT

İçeriğe git

DİĞER TÜRLER

EDEBİYAT > İSLÂMİ DÖNEM (DİN DÖNEMİ) > DİVAN EDEBİYATI / NESİR
DİĞER BAZI DÜZYAZI TÜRLERİ:


GAZAVATNAME (GAZANAME):
*Ordunun akınlarını, savaşlarını, kahramanlıklarını ve zaferlerini, düz yazı ya da şiir biçiminde anlatan eserlerdir.
*Arapçada gaza, cenk etmek anlamına gelen "gazavât" ile Farsçada destan anlamına gelen "nâme" kelimelerinin birleşimiyle oluşmuştur.
*Daha çok din uğruna yapılan savaşlar için bu ifade kullanılır.
*Arap edebiyatında "magazi" diye bilinir.
*İlk gazavâtnâme örnekleri 15. yüzyılda yazılmaya başlanmıştır.
*Yükselme Devri’nde çokça yazılmış, sonraları azalmıştır.
*En son yazılan gazavatnameler 1853 Kırım Seferi ile 1897 Yunan Harbine aittir.
*Edebiyatımızda kırkı manzum olmak üzere 250 kadar gazavatname vardır.
*Kâşîfi'nin Gazaname-i Rum'u bu türün örnekleri arasındadır.


MENAKIBNAME:
*Menakıbname, tarikat büyüklerinin ve şeyhlerin kerametlerini konu alan eserlere verilen addır.
*Bu eserlerde, içerisinde bulunulan ortamın gelenek, görenekleri ve inançları yansıtılır.
*Bu eserlerde yer alan kahramanlar olağanüstü işleri gerçekleştiren ve olağanüstü nitelikler taşıyan kimselerdir.
*Evliya menkıbeleri masal, efsane ve destan gibi olağan üstü olayların anlatıldığı edebî türler içinde değerlendirilmekle birlikte konularının gerçek ve kutsal kişiler (velîler) olması, bunların yaşadıkları zaman ve mekânın bilinmesi, anlatılan olayın gerçek olduğuna inanılması, sade bir üslûpla yazılmış olmaları itibariyle diğer türlerden ayrılır.


SURNAME:
*Sevinçli olayları anlatan eserlerdir.
*Şehzadelerin sünnet düğünleri ve “kadın sultan”ların düğün törenleriyle ilgili eserlerdir.
*Toplumsal yaşama ilişkin bilgiler de yer aldığı için tarihi bir özellik de taşırlar.
*Çoğunlukla minyatürlü yazma yapıtlardır.
*Manzum (genellikle kaside biçiminde) olanları da vardır.
*Nabi ve Vehbi’nin surnameleri vardır.
*Figani’nin Kanuni’nin oğullarının sünnetini anlattığı “Suriyye Kasidesi” bu türün en iyi örneklerindendir.
  

ŞEHRENGİZ:
*Bir şehrin (bazen insanlarının ve özellikle kadınlarının özellikleri de katılarak) güzelliklerinin anlatıldığı eserlerdir.
*Manzum da olabilir.
*Daha çok klasik mesnevi biçiminde kaleme alınırlar.


HABNAME:
*Görülen bir rüya anlatılıyormuş gibi, bir olay ya da kişi hakkında görüşlerin söylenmesi biçiminde yazılır.
*Manzum da olabilir.
*Veysi’nin (17. yüzyıl) Habname’si bu türün en önemli örneğidir.
*Habnameler eleştiri ve yergi de içerir.


TARİH İÇİNDE TÜRK EDEBİYATI



İSLAMİYET ÖNCESİ (DESTAN DÖNEMİ)




İSLÂMİ DÖNEM (DİN DÖNEMİ)











BATI ETKİSİNDE TÜRK ED. (MODERN DÖNEM)




  • MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNDE HİKÂYE
  • MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNDE ROMAN
  • MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNDE TİYATRO
  • MEMLEKET EDEBİYATI
  • MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ EDEBİYATI





    • CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI



      CUMHURİYET DÖNEMİNDE COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER



      CUMHURİYET DÖNEMİNDE OLAY ÇEVRESİNDE OLUŞAN EDEBÎ METİNLER

      ANLATMAYA BAĞLI EDEBÎ METİNLER
      (HİKÂYE-ROMAN)



      GÖSTERMEYE BAĞLI EDEBÎ METİNLER
      (TİYATRO METİNLERİ) (DRAMA METİNLERİ)


      İçeriğe dön