DEKADANLIK TARTIŞMASI

EDEBİYAT > BATI ETKİSİNDE GELİŞEN TÜRK EDEBİYATI(MODERN DÖNEM) > SERVETİ FÜNUN EDEBİYATI

DEKADANLIK TARTIŞMASI:

*Dekadan, 'düşkünleşmiş' anlamına gelen Fransızca bir kelimedir.

* "On günlük eşek yavrusu"na da 'dekadan' denir.

*19. yüzyıl sonlarında Fransa'da natüralistlere karşı ortaya çıkan sembolizm akımına öncülük eden sanatçılara, edebiyatı soysuzlaştırdıkları ima edilerek verilen isimdir.

*Akım o zamana kadar gelen edebiyat geleneklerini yıkma yoluna giderek, toplumsal ve sanatsal düzenin dışına çıkmayı planlamıştır.

*İmgeye karşı aşırı, neredeyse hastalık derecesindeki duyarlılığa sahip dekadanlar, daha önce görülmemiş imgeler oluşturarak bu imgeleri karşılayacak sözcükler oluşturmuşlardır.

*Türk edebiyatında dekadan ifadesi Ahmet Mithat Efendi tarafından Servet-i Fünun sanatçıları için kullanılmıştır.

*Dekanlık meselesi, edebiyat tarihimizin Servet-i Fünun Dönemi olarak adlandırılan, zaman olarak çok kısa, fakat edebi verim bakımından zengin bir devresinde yaşanmış bir tartışmadır.

*Bu kalem savaşı yani polemik, direk Servet-i Fünun edebiyatçılarına karşı Ahmet Mithat Efendi tarafından açıldı.

*Türk edebiyatını biraz 'ölçüsüz' sayılabilecek bir şekilde Batılaştırmak isteyen bir grup genç şair ve yazarın, yine Batılaşma yönündeki Tanzimat yazarlarının bir temsilci olan Ahmet Mithat Efendi tarafından eleştirilmesi ile başlayan ve devrin diğer birçok şair ve yazarının da katılmasıyla genişleyen bu tartışma yaklaşık dört yıl boyunca devam etmiştir.

*Bu polemikte üç önemli aydın vardır: Ahmet Mithat Efendi, Cenap Şahabettin ve sonradan dâhil olan ama tartışmaya son noktayı koyan Şemsettin Sami.

*Bu tartışmaya Samih Rifat, Süleyman Nesip, Ahmet Hikmet Müftüoğlu, Hüseyin Cahit Yalçın, İsmail Safa da katıldı.

*Ahmet Mithat Efendi, Servet-i Fünun edebiyatı taraftarlarına “Dekadan” yakıştırmasını yapar ve onların dilinin ağır olmasından yakınarak Servet-i Fünuncuların, “Veysi’lere, Nergisi’lere” rahmet okuttuğunu” söyler.

*Ahmet Mithat Efendi’nin yazısında kullanılan “dekadan” sözcüğü o günden itibaren Servet-i Fünun aydınlarıyla alay etmek hatta onları aşağılamak amacıyla kullanıldı.

*Ahmet Midhat Efendi, Servet-i Fünuncuları Dekadanlıkla suçluyor, onların yabancı kelimeleri gereğinden fazla kullanıp Osmanlıcanın yapısını bozduklarını öne sürüyordu.

*Cenap Şahabettin gibi Servet-i Fünuncular ise yeni bir edebiyatın ancak yeni sözcükler ve terkiplerle inşa edilebileceği görüşündeydi.

*Bu durumda Servet-i Fünun aydınları cevap vermek ihtiyacını hissettiler.

*İşte bu cevaplardan birisi de Cenap Şahabettin’in yazısıdır.

*Cenap Şahabettin, 'Dekadanizm Nedir?' başlıklı yazısında dekadanlığa örnek olarak sembolist akımın başat isimlerinden birisi olan Charles Baudelaire’ı verir.

*Hatta bunu ilk dekadan olarak belirtir ama bu durumda bile dekadan teriminin onun zamanında kullanılmadığını da açıklar.

*Dekadan teriminin Paul Verlain ile Arthur Rimbaud’ın, C. Baudelaire’nin şiir tarzını bir tarz haline getirdikten sonra ortaya çıktığını söyler.

*Süleyman Nesip, “Tekâmül ve Terakki” adlı uzun yazısında eleştirilere karşılık verirken karşı tarafın da haklı olduğu yanları dile getirmiş ama yine de haklı olarak mensubu olduğu Servet-i Fünun tayfasını doğru bulmuştur.

*Ayrıca yine aynı yazıda Servet-i Fünuncuların yaptıkları edebiyatın dile zarar verdiğini de belirterek bir nevi özeleştiri yapmıştır.

*Tartışmanın son bulması Şemsettin Sami’nin tartışmaya dâhil olması ile gerçekleşti.

*Şemsettin Sami, Servet-i Fünun tarafında yer aldı.

*Ahmet Mithat Efendi “Teslimet-i Hakikat” adlı bir özür yazısı yayımladı.

*Hatta bu yazı da başından beri Servet-i Fünuncuların yanında yer alan Tarik adlı gazetede yayımlandı.

*Türk edebiyatı, bu şekilde bir polemik yani kalem savaşı ile dekadan terimini tanımıştır.

*Bu tartışmanın, Servet-i Fünuncuların zaferiyle sona erdiği açıktır.

SERVETİ FÜNUN EDEBİYATI