DÜNYA EDEBİYATINDA İLKLER
DÜNYA EDEBİYATINDA İLKLER
(DÜNYADA İLKLER)
*Bilinen ilk destan: Gılgamış Destanı / Sümerler
*Dünyanın hala yaşayan en büyük destanı: Manas / Kırgızlar
*İlk lirik şair: Sappho (Sapfo)
*Pastoral şiirin kurucusu: Theokritos
*Didaktik şiirin kurucusu: Hesiodos
*İlk mensur şiir: Küçük Mensur Şiirler / Baudelaire
*İlk modern roman örneği: Don Kişot / Cervantes
*İlk realist roman: Madame Bovary / Gustave Flaubert
*İlk tahlil romanı (psikolojik roman ) örneği: Prenses Dö Klev / Madam Dö La Fayet
*İlk tarihi roman: Waverley / Sir Walter Scott
*Dünyada ilk kadın romancı: Aphra Behn
*İlk hikâye örneği ve ilk hikâyeci: Decameron / Boccaccio
*Dünyada (Doğu’da) ilk fabl örneği: Pança Tantra (Kelile ve Dimne) / Hint
*Batı’da ilk fabl örneği: Fabllar / Aisopos (Ezop)
*Bilinen ilk masal anlatıcısı: Aisopos(Ezop) / Ezop Masalları
*İlk polisiye hikâye: Morgue Sokağı Cinayetleri / Edgar Allan Poe
*Olay öyküsünün öncüsü: Maupassant
*Durum/Kesit öyküsünün öncüsü: Çehov
*Dünya ötesi bir yolculuğu konu edinen ilk edebiyatçı ve dünyanın ilk bilimkurgu öyküsü: Samsatlı Lukianos / A True Story (Gerçek Bir Öykü)
*Komedi türünün ilk büyük ustası: Aristophanes
*Trajedi türünün ilk büyük ustası: Aiskylos
*Dramın kurallarını belirleyen: Victor Hugo
*Bilinen ilk kadın tiyatro yazarı: Hrotsvit
*En geniş kapsamlı ilk ansiklopedi: Historia Naturalis / Gaius Plinius Secundus
*İlk gazete: Relation / Fransa
*İlk gazeteci: Johann Carolus
*Deneme türünün kurucusu: Montaigne
*Deneme türünün ikinci ismi: Bacon
*İlk biyografi yazarı ve eseri: Plutarkhos / Parallel Lives
*İlk anı yazarı: Ksenophon
*İlk özgün çizgi roman: New Fund
*Özgün çizgi macera hikâyesi: Dick Tracy / Chester Gould
*Dünyada ilk kez resimle yazıyı birleştiren, konuşma balonları hazırlayan ressam: William Hogarth
*Bilinen ilk sinema oyuncu: Florence Lawrence
*İlk sesli film: The Jazz Singer
*İlk renkli film: Üç Küçük Domuz
*İlk bilim kurgu filmi: Ay’a Seyahat
*Klasisizmin kuramcısı: Boileau
*Romantizmin kuramcısı: Victor Hugo
*Natüralizmin kuramcısı: Emile Zola
*Nobel edebiyat ödülü alan ilk ülke: İsviçre
*İlk kitap fuarı: Frankfurt'ta 1480 yılında düzenlenmiştir.
*Piyanoyu ilk yapan: 700’lü yıllarda İtalya’da Bartolomeo Cristofori.
*Dünyanın bilinen ilk aşk şarkısı: Sümer Kralı Suşin’e yazılan 7 kıtalık bir şiir (İstanbul Tableti)
*En eski ve ünlü hatipler: Demosthenes, Çiçero, Bousset
TARİH İÇİNDE TÜRK EDEBİYATI
İSLAMİYET ÖNCESİ (DESTAN DÖNEMİ)
- SÖZLÜ EDEBİYAT
- YAZILI EDEBİYAT
İSLÂMİ DÖNEM (DİN DÖNEMİ)
- ANADOLU’DAKİ İLK ÜRÜNLER
- DİVAN EDEBİYATI / DİVAN ŞİİRİ
- DİVAN EDEBİYATI / NESİR
- HALK EDEBİYATI / HALK ŞİİRİ
- TANZİMAT EDEBİYATI
- SERVETİ FÜNUN EDEBİYATI
- FECR-İ ATİ EDEBİYATI
- MİLLİ EDEBİYAT
- MİLLİ ED ÖNCESİ DÜŞÜNCE AKIMLARI
- MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNİN OLUŞUMU
- GENÇ KALEMLER DERGİSİ
- MİLLİ EDEBİYAT GENEL ÖZELLİKLERİ
- MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİ DİL ANLAYIŞI
- YENİ LİSAN HAREKETİ
- YENİ LİSAN MAKALELERİ
- MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİ ŞİİRİ
- MİLLİ ED. ŞİİRİNİN SINIFLANDIRMASI
- BEŞ HECECİLER
- SAF (ÖZ) ŞİİR ANLAYIŞINA ÖZGÜ ŞİİR
- HALKIN YAŞAMA TARZINI VE DEĞERLERİNİ YANSITAN ŞİİRLER (MANZUMELER)
CUMHURİYET DÖNEMİNDE COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER
- CUMHURİYET DÖNEMİNDE ŞİİR
- ÖZ ŞİİR (SAF ŞİİR) ANLAYIŞINI SÜRDÜREN ŞİİR
- YEDİ MEŞALECİLER VE ÖZELLİKLERİ
- SERBEST NAZIM VE TOPLUMCU ŞİİR
- MİLLÎ EDB ZEVK VE ANLAYIŞINI SÜRDÜREN ŞİİR
- HİSARCILAR
- GARİP AKIMI (BİRİNCİ YENİ HAREKETİ)
- TOPLUMCU ŞİİR ZEVK VE ANLAYIŞINI ÖN PLANA ÇIKARANLAR
- GARİP ŞİİRİ DIŞINDA YENİLİĞİ SÜRDÜREN ŞİİR
- MAVİCİLER (MAVİ AKIMI, MAVİ HAREKETİ)
- İKİNCİ YENİ ŞİİRİ
- İKİNCİ YENİ SONRASI TOPLUMCU ŞİİR
- 1980 SONRASI ŞİİR
- CUMHURİYET DÖNEMİNDE HALK ŞİİRİ
CUMHURİYET DÖNEMİNDE OLAY ÇEVRESİNDE OLUŞAN EDEBÎ METİNLER
ANLATMAYA BAĞLI EDEBÎ METİNLER
(HİKÂYE-ROMAN)
- CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE HİKÂYE (1923-1940)
- CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE HİKÂYE (1940-1960)
- CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE ROMAN (1923-1950)
- CUMHURİYET DÖNEMİ’NDE ROMAN (1950-1980)
- MİLLÎ EDEBİYAT ZEVK VE ANLAYIŞINI SÜRDÜREN ESERLER
- TOPLUMCU GERÇEKÇİ ESERLER
- BİREYİN İÇ DÜNYASINI (İÇ GERÇEKLİĞİ) ESAS ALAN ESERLER
- MODERNİZMİ ESAS ALAN ESERLER
- POSTMODERNİZM VE POSTMODERN ESERLERİN ÖZELLİKLERİ
- FANTASTİK EDEBİYAT (FANTEZİ EDEBİYATI)
- FANTASTİK ROMAN
- BÜYÜLÜ / BÜYÜLEYİCİ / FANTASTİK GERÇEKÇİLİK
GÖSTERMEYE BAĞLI EDEBÎ METİNLER
(TİYATRO METİNLERİ) (DRAMA METİNLERİ)