İçeriğe git

TEZKİRE - TYT TÜRKÇE - AYT EDEBİYAT ( YKS ) // SONER HOCA

SONER HOCA İLE TÜRKÇE / EDEBİYAT

Menüyü atla
Menüyü atla
Menüyü atla

TEZKİRE

EDEBİYAT > İSLÂMİ DÖNEM (DİN DÖNEMİ) > DİVAN EDEBİYATI / NESİR
TEZKİRE:
*Tezkirenin kelime anlamı "zikredilen, sözü edilen, bahsi geçen" anlamındadır.
*Çeşitli mesleklerden önemli kişilerin hayatlarını anlatmak üzere düzenlenen eserlere “tezkire” denir.
*İlk kez İran edebiyatında ortaya çıkmıştır.
*Tezkireler “konularına”, “kapsadıkları kişilerin mesleklerine” göre çeşitli adlarla anılmışlardır:
Tezkiretü'l-Şuara (Şairler Tezkiresi)
Tezkiretü'l - Hattatin (Hattatlar Tezkiresi)
Tezkiretü'l - Evliya (Evliyalar Tezkiresi) vb.
*Tezkire, biyografinin Divan edebiyatındaki karşılığıdır.
*Tezkireler, çağının bir edebiyat ve kültür ürünüdür.
*Yazıldığı çağın sosyal, kültürel, sanatsal ortamını içerir. Aynı zamanda günümüz araştırmaları için değerli birer belge ve kaynak durumundadır.
*Adlara ya da mahlaslara göre alfabetik olarak düzenlenen tezkirelerde, kişilerin yaşam öyküleri kısaca anlatılmış, resmi görevleri ve kazandıkları aşamalar belirtilerek şiirlerinden örnekler verilmiştir.
*Tezkireler, mukaddime ile başlar, biyografi ile devam eder ve hâtime ile de bitirilirler.
*İlk tezkire örneği, Ali Şir Nevai'nin, şairlerin yaşamlarını anlattığı "Mecalisü'n Nefais" adlı yapıtıdır. (15. Yüzyıl)
*Anadolu sahasında ilk ve en önemli örnek Sehi Bey'in Heşt Behişt Tezkiresi'dir. (Sekiz Cennet)
*Fatin’in “Hatimetü’l- Eş’ar” adlı eseri son tezkire örneği olarak görülmektedir. (19. Yüzyıl)
*Latifi'nin şairlerin yaşamını anlattığı "Tezkiretü'ş Şuara" adlı yapıtı süslü nesir örneğidir.
*Sinan Paşa'nın "Tezkiretü'l Evliya" adlı yapıtı da evliyaların yaşamlarının yer aldığı bir tezkiredir.
*Ali Şir Nevai, Latîfî, Sehi Bey, Âşık Çelebi, Şeyh Galip ve Fatin Efendi önemli tezkire yazarlarıdır.
*Şair tezkireleri yerini 19. yüzyılda “müntehabat” denilen seçkilere bırakmıştır.

Ali Şir Nevaî  / Mecâlisü’n-Nefâis
Sehi / Heşt Bihişt
Latifi / Latifi Tezkiresi
Sinan Paşa / Tezkiretü'l Evliya
Ahdî / Gül-şen-i Şuara
Âşık Çelebi / Meşâirü’ş-Şuara
Hasan Çelebi / Kınalı-zade Tezkiresi
Beyanî / Beyanî  Tezkiresi
Sâdıkî / Mecmau’l-Havâs
Riyazî / Riyazü’ş-Şuara
Kaf-zade / Zübdetü’l-Eş’ar
Rıza / Rıza Tezkiresi
Yümnî / Yümnî Tezkiresi
Asım / Zeyl-i Zübdetü’l-Eş’ar
Güftî / Teşrîfatü'ş-Şuara
Mücîb / Mücîb Tezkiresi               
Safâyî / Safâyî Tezkiresi
Salim / Sâlim Tezkiresi
Belîg / Nuhbetü ’l-Âsâr              
Râmiz / Âdâb-ı Zurafâ
Silâh-dar / Silâh-dar Tezkiresi
Safvet / Nuhbetü’l-Âsâr               
Şefkat / Şefkat Tezkiresi
Tevfik / Mecmuatü’t-Terâcim
Es’ad / Bahçe-i Safâ-enduz
Arif Hikmet / Arif Hikmet Tezkiresi
Fatin / Hâtimetü’l-Eş’ar


TARİH İÇİNDE TÜRK EDEBİYATI



İSLAMİYET ÖNCESİ (DESTAN DÖNEMİ)




İSLÂMİ DÖNEM (DİN DÖNEMİ)











BATI ETKİSİNDE TÜRK ED. (MODERN DÖNEM)




  • MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNDE HİKÂYE
  • MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNDE ROMAN
  • MİLLİ EDEBİYAT DÖNEMİNDE TİYATRO
  • MEMLEKET EDEBİYATI
  • MİLLİ MÜCADELE DÖNEMİ EDEBİYATI





    • CUMHURİYET DÖNEMİ TÜRK EDEBİYATI



      CUMHURİYET DÖNEMİNDE COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER



      CUMHURİYET DÖNEMİNDE OLAY ÇEVRESİNDE OLUŞAN EDEBÎ METİNLER

      ANLATMAYA BAĞLI EDEBÎ METİNLER
      (HİKÂYE-ROMAN)



      GÖSTERMEYE BAĞLI EDEBÎ METİNLER
      (TİYATRO METİNLERİ) (DRAMA METİNLERİ)


      İçeriğe dön