EDEBİ METİNLER

EDEBİYAT > EDEBİYATA GİRİŞ

SANATSAL (EDEBİ / KURMACA) METİNLER:

*Edebi Metin Nedir?

*İnsanların iç dünyasında zevk uyandırmak ve onları etkilemek için ortaya konulan edebi yazılardır.

*Sanat metinleri olarak da adlandırılır.

*Edebi metin, malzemesi dil olan güzel sanat etkinliğidir.

*Edebi Metinlerin (Sanatsal Metinlerin) Özellikleri:

*Öğretme amacı gütmez. Amacı doğrudan bilgi vermek değildir.

*Üsluba önem verilir.

*Sezdirme ve hissettirme ön plandadır.

*Göndergesi (ana fikri) kendi içindedir.

*Birden çok anlam içerebilir.

*Her okuyuşta farklı anlamlar hissedilebilir.

*Farklı kişiler farklı anlamlar çıkarabilir.

*Dili imgesel dildir.

*Dil, şiirsel (poetik) işlevde kullanılır.

*Yazıldığı dönemin dil özelliklerini taşır.

*Özgündür.

*Öznellik ön plandadır.

*Mecazlar ve yan anlamlar sıkça kullanılır.

*Çağrışımlardan yararlanılır.

*Kurmaca metinlerdir.

*Hayali unsurlar da yer alabilir.

*Özel bir iletişim aracıdır.

*Duygu ve düşünce ögelerinin birleşerek oluşturduğu organik bir yapıdır.

*Yazanın zihniyetinden, dönemin geleneğinden etkilenir.

*Yaşanmış olanlar ele alınabileceği gibi, yaşanabilecekler de ele alınabilir.

*Öğretim amacıyla yazılmamış olması ve sanat kaygısı taşıması özellikleriyle diğer sözlü ve yazılı eserlerden ayrılır.

> İmge:

*Yazınsal ürünlerde, özellikle de şiirde dile getirilmek isteneni daha canlı, daha etkili, göz önüne getirilebilir bir biçimde anlatmak için, onunla başka şeyler arasında bağlantı kurularak zihinde canlandırılan yeni biçimler, imge olarak adlandırılır.

*İmge, dış dünyadan alınan ögelerle oluşturulur.

*Dış dünyadan alınan izlenimlerin, zihinde görüntüye dönüşmesi, resimsel bir değer kazanmasıdır.

Eğilmiş arza, kanar, muttasıl kanar güller;

Durur alev gibi dallarda kanlı bülbüller,

Sular mı yandı? Neden tunca benziyor mermer?

>İmgesel: Bir sözcüğün genel kullanımının dışında kalan, ancak imge gücü ile kavranabilen anlamıdır.

>Öznellik: Söyleyenin yorumunu içeren, doğruluğu kişiden kişiye değişen yargıların bulunmasıdır.

>Özgünlük: Başkasına benzememe, ayırt edilebilmedir.

>Kurmaca: Olmadığı hâlde varmış gibi tasarlanmış, kurgulanmış olan.