MURABBA NEDİR? ÖZELLİKLERİ NELERDİR?

EDEBİYAT > ŞİİR (COŞKU VE HEYECANI DİLE GETİREN METİNLER) > NAZIM BİÇİMLERİ-TÜRLERİ > DİVAN NAZIM BİÇİMLERİ

MURABBA:

*Divan edebiyatı (klasik edebiyat) nazım biçimidir.

*Kelime anlamı "dörtlük" demektir.

*Murabba, bent adı verilen dört dizelik kıt'alardan oluşan nazım şeklidir.

*Aynı ölçüde dörder dizelik bentlerden oluşur.

*Her konuda murabba yazılabilir. (Felsefi konular, aşk, dini ve didaktik konular)

*Övgü, yergi, manzum mektup, mersiye yazılırken murabba nazım şekli daha çok kullanılmıştır.

*İlk dörtlük kendi arasında kafiyelidir. Diğer dörtlükler ise 4. dize, 1. dörtlük ile kafiyelidir.

(aaaa, bbba, ccca)

*İlk bendi kafiyeli olmayan ya da sonraki bentlerde kafiyesi tekrarlanmayanları da vardır.

*Genellikle 3 ile 7 dörtlükten oluşur.

*İran edebiyatından edebiyatımıza geçmiştir.

*Dördüncü mısralar nakarat olarak tekrar ediyorsa mütekerrir murabba; tekrarlanmıyorsa müzdeviç murabba denir.

*Divan edebiyatında 15. yüzyılda Ahmed Paşa tarafından kullanılmıştır.

*Tanzimat edebiyatında da Namık Kemal bu türün başarılı örneklerini vermiştir.

*19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren şarkı şeklinde bestelenen eserlerin büyük bir kısmı murabba tarzında yazılmıştır.

*Önemli murabba şairleri Aşki, Muhibbi, Hayreti, Esrar Dede, Taşlıcalı Yahya Bey, Fuzuli sayılabilir.

*Kanuni Sultan Süleyman’ın da murabbaları vardır.

Murabba Örneği:

Geçti cânânın firâkı cânıma
Tîr-i cevri gibi girdi kanıma
Nâleden bir kimse gelmez yanıma
Söyle ey bâd-ı sabâ cânânıma

Bahr-i aşkına olal'dan âşinâ
Yad oluptur cümle-i âlem bana
Yalınız kaldım garîb ü mübtelâ
Söyle ey bâd-ı sabâ cânânıma

Yaktı yandırdı beni nâr-ı firâk
İşidenlerden ırak olsun ırak
Hey ne müşkil derd olur bu iştiyâk
Söyle ey bâd-ı sabâ cânânıma

Derd-i mendine şefâat eylesin
Hâtırım sorsun inâyet eylesin
Bî-vefâlıktan ferâgat eylesin
Söyle ey bâd-ı sabâ cânânıma

Âşık olal'dan ana leyl ü nehâr
Aşkım artar eksilir sabr u karâr
Olmasın Yahyâ gibi mahzûn u zâr
Söyle ey bâd-ı sabâ cânânıma (Yahya Bey)